सॊ घीम सॊ सद, प्रतततनतध सबा, अथथ सतभततको आ.व. 2077/78
को ऩूव थ फजेट छरपर कामथक्रभ सम्फन्धध
प्रततवेदन, 2077

अथथ सतभतत
सॊ घीम सॊ सद (प्रतततनतध सबा)
तसॊ हदयवाय, काठभाण्डौ
जेष्ठ, २०७7

 विषय सूची
ऩरयच्छे द १: ऩरयचम ............................................................................................................................................... 1
१.

ऩृष्ठबूभी्- ................................................................................................................................................... 1

२.

उद्देश्म् ...................................................................................................................................................... 3

३.

औन्चत्म्..................................................................................................................................................... 3

ऩरयच्छे द 2 : सयोकायवारा ऩऺहरुसॉगको छरपरफाट प्राप्त ु सुझावहरु ....................................................................... 4
१.

सयकायीऺेत्र तथा तनकाम:-............................................................................................................................. 4
क.

अथथ भधत्रारम:-........................................................................................................................................ 4

ख.

नेऩार याष्ट्र फैं क:- ..................................................................................................................................... 4

ग.

याष्ट्रष्ट्रम प्राकृततक स्रोत तथा ष्ट्रवत्त आमोग:- ........................................................................................................ 4

घ.

भहारेखा तनमधत्रककामाथरम:-...................................................................................................................... 5

ङ.

याष्ट्रष्ट्रम मोजना आमोग:-................................................................................................................................ 5

२.

तनजी ऺेत्र:- .............................................................................................................................................. 10
क.

नेऩार उद्योग वान्णज्म भहासॊ घ,नेऩार उद्योग ऩरयसॊ घ य नेऩार चेम्फय अप कभसथ..................................... 10

ख.

नेऩार साना तथा घये र ु उद्योग भहासॊ घका सुझावहरु ............................................................................. 12

ग.

नेऩार तनभाथण व्मवसष्ट्रम भहासॊ घको सुझाव् ............................................................................................. 14

३.

सञ्ाा्य ऺेत्र:-............................................................................................................................................. 16
क.

नेऩार आतथथक ऩत्रकाय सॊ घ:-............................................................................................................. 17

ख.

नेऩार आतथथक ऩत्रकाय सभाजको सुझाव:- ...........................................................................................19

ग.

ऩत्रकायका अधम सुझावहरु् ................................................................................................................... 21

४.

सहकायीऺेत्र:- ...........................................................................................................................................22

५.

फैं ष्ट्रकङ्ग ऺेत्र:- ............................................................................................................................................ 24

६.

नेऩार चाटथडथ एकाउण्टे ण््स (सॊ स्था य सॊ घ) :-................................................................................................... 25

7.

अथथ ष्ट्रवऻ:-................................................................................................................................................ 29

 ऩरयच्छे द 3 : तनष्कषथ य सुझाव .............................................................................................................................. 33

1.

आगाभी फजेटरे प्राथतभकता ददनु ऩने ऺेत्र सम्फधधभा:- ................................................................................. 33

2.

स्वास््म ऺेत्र सम्फधधभा:- .......................................................................................................................... 33

3.

कृष्ट्रष तथा वन ऩैदावाय सम्फधधभा:- ............................................................................................................ 35

4.

उद्योग, व्माऩाय वान्णज्म य आऩूतॉ सम्फधधभा:- ........................................................................................ 37

5.

योजगायी तसजथना य श्रभ व्मवस्थाऩन सम्फधधभा:- ......................................................................................... 38

6.

ऩूवाथधाय ष्ट्रवकास तथा तनभाथण सम्फधधभा:- ....................................................................................................39

7.

सहकायी सम्फधधभा:- ...............................................................................................................................40

8.

याहत तथा आतथथक ऩुनरुत्थानका सम्फधधभा:- ......................................................................................... 41

9. मोजना, आमोजना य फजेट व्मवस्थाऩन सम्फधधभा:- ...................................................................................... 42
10.

फजेटको स्वरुऩ य श्रोत व्मवस्थाऩन सम्फधधभा:- ..................................................................................... 43

11.

याजश्वध व्मवस्थाऩन सम्फधधभा्.............................................................................................................. 43

12.

याजश्वध फाॉडपाॉट य ष्ट्रवत्त व्मवस्थाऩन सम्फधधभा् ..................................................................................... 45

13.

अधम सम्फधधभा:- ................................................................................................................................ 45



अनुसूची .......................................................................................................................................................

 ऩरयच्छे द १: ऩरयचम
१.

ऩृष्ठबूभी्ूची
नेऩारको सॊ ष्ट्रवधानरे याज्म शन्िराई सॊ घ, प्रदे श य स्थानीम गयी तीन तहभा फाॉडी अनुस5
दे न्ख 9 सम्भ तीनै तहको एकर य साझा अतधकायका सूचीहरु प्रस्तुत गये को छ । सॊ ष्ट्रवधानको
बाग 10 भा सॊ घीम आतथथक कामथप्रणारी, बाग 16 भा प्रदे श आतथथक कामथप्रणारी य बाग 19 भा
स्थानीम आतथथक कामथप्रणारीको व्मवस्था छ बने धाया 59 को आतथथक अतधकायको प्रमोग गयी
सॊ घ प्रदे श य स्थानीम तहरे आफ्नो अतधकाय ऺेत्र तबत्र यष्ट्रह फजेट फनाउने, नीतत तथा मोजना
तमाय गने य त्मसको कामाथधवमन गने व्मवस्था यहे को छ । सॊ घ, प्रदे श य स्थानीम तहरे आतथथक
न्स्थयता ,ऺेत्रीम सधतुरन ,गरयवी तनवायण ,योजगायी सृजना तथा आतथथक वृष्ट्रि गयी जनताको
जीवनस्तय उकास्ने गयी सन्ञ्रत कोषको सञ्ानरन य व्मवस्थाऩन साथै स्रोतको धमामोन्चत
फाॉडपाॉड गदथछना् ।
नेऩार सयकायराई सॊ सदप्रतत उत्तयदामी य जवापदे ही फनाउन, सयकायफाट बए गये का
काभ कायवाहीको अनुगभन य भूलमाॊकन गरय आवश्मक तनदे शन वा याम सलराह ददन
सॊ ष्ट्रवधान य सॊ सदका तनमभावरी फभोन्जभ सॊ सदीम सतभततहरु यहे का छना् । फजेट
तनभाथण, कामाथधवमन य अनुगभन भूलमाॊकनभा भूख्म बूतभका यहे का अथथ भधत्रारम, याष्ट्रष्ट्रम
प्राकृततक स्रोत तथा ष्ट्रवत्त आमोग, याष्ट्रष्ट्रम मोजना आमोग जस्ता तनकाम अथथ सतभततको
कामथऺेत्र भा ऩदथछना् ।
नेऩारको सॊ ष्ट्रवधानको धाया 119 अनुसाय नेऩार सयकायको अथथ भधत्रीरे प्रत्मेक वषथको
ु वैठकभा याजश्व य व्ममको अनुभान
जेठ 15 गते सॊ घीम सॊ सदको दुवै सदनको सॊ मि
ऩेश गनुऩ
थ दथछ । k b]zsf]

cy{ dGqLn] k To]s jif{ c;f/ dlxgfsf] ! ut]leq k b]z
;efdf / ufp sfo{kflnsf / gu/ sfo{kflnsfn] k To]s jif{ c;f/ dlxgfsf] !)
ut] leq ;DalGwt ufpF / gu/ ;efdf cfufdL cfly{s jif{sf] /fh:j / Joosf]
cg'dfg k]z ug'{ kg]{ sfg'gL Joj:yf 5 . ष्ट्रवतनमोजन ष्ट्रवधेमक प्रस्तुत गनुऩथ ूवथ फजेट
1

 तमायीका रागी ष्ट्रवतनमोजन ष्ट्रवधेमकका तसिाधत य प्राथतभकता सम्फधधभा (कय प्रस्ताव
फाहे क) सॊ घीम सॊ सदभा अथथ भधत्रीरे छरपरको रागी प्रस्ताव ऩेश गनुऩ
थ दथछ य मस्तो
छरपर फजेट प्रस्तुत हुनबधदा कन्म्तभा 15 ददन अगावै सभाप्त बइसक्नु ऩदथछ ।
ू हुने गयी ष्ट्रवकासका राब ष्ट्रवतयण गनथ जनताका आवश्मकता, भाग,
जनताराई अनुबत
चाहना य सभस्मा के छ त्मो फुझ्नु आवश्मक छ य त्मसराई सम्फोधन गने गयी फजेट
कामथक्रभ आउनुऩदथछ ।त्मसै गयी engine of growth को रुऩभा यहे का तनजी ऺेत्रराई
facilitate
य promote गनथ अवरम्फन गयीने नीतत कामथक्रभ सम्फधधभा फजेटभा उलरेख बएको हुधछ ।
त्मसकायण सयकायरे नीतत तथा कामथक्रभ ऩेश गनुऩ
थ ूव थ मसका सयोकाय वगथ, सावथबौभ
जनता, नीन्ज ऺेत्र, प्रदे श सबा, स्थानीम तनकामका जनप्रतततनतध, ष्ट्रवतबन्न याजनीततक दर
रगामत ष्ट्रवऻहरुको याम सुझावहरु सॊ करन गयी जन चाहना अनुसायको फजेट प्रस्ताव
गनथ सुझाव ददने काभ, कतथव्म तथा अतधकाय सॊ घीम सॊ सद अथथ सतभततको
। ष्ट्रवगतभा सभेत अथथ सतभततरे ष्ट्रवतबन्न ऺेत्रभा
आइयहे कोभा गत वषथ आ.व. 2076/77 को रातग

यहे को हु धछ

मस्ता कामथक्रभ सॊ चारन

गदै

सातै वटा प्रदे श सष्ट्रहत प्रभुख दश

शहयहरुभा य सॊ घभा ऩूव थ फजेट छरपर कामथक्रभ सम्ऩन्नो गयी प्राप्त सुझावराई भनन गयी

सयकायराई आवश्मक नीतत तनदे शन गये को तथमो ।
मसै सधदबथभा आगाभी आ.व.को फजेटका रातग आवश्म क सुझाव साथै

Covid 19 रे

ऩाये को प्रबाव य उत्ऩन्न सभस्माहरुको सभाधान गनथ चालनुऩने कदभहरुराई आगाभी
फजेटभा सम्फोधन गने गयी आवश्महक

तनदे शन गनथ सतभततरेसम्फन्धधत भधत्रारम, आमोग

तथा अधम सयकायी तनकाम, तनजी ऺेत्र, सहकायी ऺेत्र, फैंष्ट्रकङ्ग ऺेत्र, सञ्ा य ऺेत्र, अथथ ष्ट्रवऻ य
अधम सम्फन्धधत सयोकायवारा ऩऺसॉग छरपर गये को तथमो । छरपरफाट प्राप्त

उऩमुि

सुझावहरुराई सभेटीनेऩार सयकायराई आगाभी फजेटभा नीततगत सुधायभा मोगदान हुने गयी
तनदे शन तथा सुझावहरु ददनको रातग मो प्रततवेदन तमाय गरयएको छ ।

2

 २.

उद्देश्म्
 आगाभी आ.व. को फजेट तथा कामथक्रभको रातग सम्फन्धधत भधत्रारम, आमोग तथा अधम
सयकायी तनकाम, तनजी ऺेत्र, सहकायी ऺेत्र, फैंष्ट्रकङ्ग ऺेत्र, सञ्ा य ऺेत्र, अथथ ष्ट्रवऻ य अधम
सम्फन्धधत सयोकायवारा ऩऺसॉग सतभततभा छरपर गयी नेऩार सयकायराई उऩमुि सुझाव
तथा तसपायीस गनुथ ।

३.

औन्चत्म्
 फजेटका तसिाधत य प्राथतभकता रगामतका सभष्ट्रिगत आतथथक ऩरयसूचकसॉग सम्फन्धधत
ष्ट्रवषमभा याम सुझाव ददन,
 तयरता, ष्ट्रवदे शी ष्ट्रवतनभम, तनऺेऩ, कजाथ य ब्माज व्मवस्थाऩन साथै प्रबावकायी भौदिक नीतत
तनभाथणभा सहमोग ऩुमाथदउन,
 याजस्व फाॉडपाॉड य अधतयसयकायी ष्ट्रवत्त हस्ताधतयणराई धमोन्चत तुलमाउन,
 सॊ घ, प्रदे श य स्थानीम तहको आतथथक कायोवायको रे खाॊकन य प्रततवेदन प्रणारीराई
वैऻातनक य प्रबावकायी फनाउन,
 आतथथक ष्ट्रवकासभा तनजी ऺेत्रको बूतभका, ऩुमाथ उने सहमोग य उऩमोगको ष्ट्रवश्लेवषण गनथ,

 आमोजनाहरुको छनोट, स्वीकृती य प्राथतभष्ट्रककयणराई वस्तुतनष्ठ फनाउन,
 कोतबड 19 को प्रबावराई सम्फोधन गदै अथथतधत्रराई गततन्शर फनाउन ।

3

 ऩरयच्छे द 2 : सयोकायवारा ऩऺहरुसॉगको छरपरफाट प्राप्तै
सुझावहरु
चारु आ.व को फजेटका रक्ष्म य प्रगतत, नोफर कोयोना बाइयस Covid 19 रे

ऩाये को आतथथक

साभान्जक प्रबाव, श्रोत य खचथ व्मवस्थाऩन, प्रबाष्ट्रवत ऺेत्रराई याहात य ऩुनन्जथवनका रातग
तरइएका य तरइने नीतत, आगाभी आ.व को फजेटका तसिाधत य प्राथतभकता रगामतका
सभष्ट्रिगत आतथथक ऩरयसूचकसॉग सम्फन्धधत ष्ट्रवषमभा सतभततरे

सम्फन्धधत भधत्रारम, आमोग तथा

अधम सयकायी तनकाम, तनजी ऺेत्र, सहकायी य अधम सम्फन्धधत सयोकायवारा ऩऺसॉग
छरपर गयी
दे हाम फभोन्जभका याम सुझाव प्राप्त गये को तथमो ।
१. सयकायी ऺेत्र तथा तनकाम:-

क. अथथ भधत्रारम:तभतत 2077/1/22 गतेको अथथ सतभततको फैठकभा

Covid 19 रे सभग्र अथथतधत्रभा ऩाये को

प्रबाव य मसका नकायात्भक असय धमू तनकयण गनथ अथथ भधत्रारमफाट बए गरयएका काभ
कायवाही साथै बावी कामथमोजना सम्फधधभा भाननीम अथथभधत्रीज्मू , अथथ भधत्रारमका याजश्वस
सन्चव य सम्फि अतधकायीहरुसॉग छरपर बएको तथमो ।

ख. नेऩार याष्ट्र फैंक:तभतत 2077/1/23 गतेको अथथ सतभततको फैठकभा फैंक तथा ष्ट्रवत्तीम सॊ स्थाको अवस्था,
तयरता व्मवस्थाऩन, तनऺेऩ, कजाथ य ब्माज व्मवस्थाऩन, ष्ट्रवदे शी ष्ट्रवतनभम व्मवस्थाऩन,
शोधानाधतय न्स्थतत, प्रबाष्ट्रवत ऺेत्रराई ददइएका याहात तथा ऩुनउथत्थानका कदभहरु, भौदिक
नीततको कामाथधवमन य आगाभी सोँच रगामतका ष्ट्रवत्तीम ऺेत्रका सभग्र ऩऺभा साथै आगाभी
आ.व को फजेटका सम्फधधभा नेऩार याष्ट्र फैंकका गबनथय य सम्फि अतधकायीहरुसॉग छरपर
बएको तथमो ।

ग. याष्ट्रष्ट्रम प्राकृततक स्रोत तथा ष्ट्रवत्त आमोग:तभतत 2077/1/24 गते को अथथ सतभततको फैठकभा ष्ट्रवत्तीम व्मवस्थाऩनका ष्ट्रवतबन्न आमाभहरु
जस्तै चारु आ.व. को याजस्व फाॉडपाॉड, अधतयसयकायी ष्ट्रवत्त हस्ताधतयण, फजेट कामाथधवमन
सन्ञ् त कोष व्मवस्थाऩन साथै आगाभी आ.व को फजेटका सम्फधधभा याष्ट्रष्ट्रम प्राकृततक स्रोत
4

 तथा ष्ट्रवत्त आमोगका भाननीम अध्मऺ य आमोगका सन्चवको उऩन्स्थततभा छरपर बएको तथमो
।

घ. भहारेखा तनमधत्रक कामाथरम:तभतत 2077/1/24 गते को अथथ सतभततको फैठकभा सन्ञ्ोत कोष व्मवस्थाऩन, सॊ घ, प्रदे श य
स्थानीम तहको आतथथक कायोवायको रे खाॊकन य प्रततवेदन प्रणारी साथै आगाभी आ.व को
फजेटका सम्फधधभा भहारेखा तनमधत्रक य सम्फि अतधकायीहरुसॉग छरपर बएको तथमो ।

ङ. याष्ट्रष्ट्रम मोजना आमोग:तभतत 2077/1/2६ गतेको अथथ सतभततको फैठकभा आगाभी आ.व.को फजेटका सम्फधधभा
याष्ट्रष्ट्रम मोजना आमोगका काभकायवाही, आमोजना फैंक, ऩधरौँ मोजना रगामतका ष्ट्रवषमभा याष्ट्रष्ट्रम
मोजना आमोगका भाननीम उऩाध्मऺ, आमोगका भाननीम सदस्महरु य सन्चवसॉग छरपर
बएको तथमो ।

उलरेन्खत भधत्रारम, आमोग य तनकामसॉगको छरपरभा उठे का ष्ट्रवषम, प्राप्ता्
जानकायी तथा सुझावहरु दे हामफभोन्जभ यहे का छना् ।


स्वास््म ऩूवाथधाय, साभाग्री तथा जाॉच प्रमाप्त नबएको , स्थानीम तहभा याहत ष्ट्रवतयणको
ये कडथ याम्रो नबएकोरे मसको उन्चत व्मवस्थाऩन गनुऩ
थ ने ।



Covid 19- कोयोना बाइयसरे गने ऺतत कतत हुधछ बन्ने अनुभान गैय सयकायी सस्थाको
सभेत सहमोगभा वस्तुगत ढॊ गरे गनुऩ
थ ने ।



अथथतधत्रको आकायको भूलमाङ्कन ,त्माङ्क सॊ करनको ष्ट्रवतध बयऩदो य ष्ट्रवश्वसनीम वनाउने ,
प्राष्ट्रवतधक सहमोग ददई स्थानीम तहराई ऩरयचारन गनुऩ
थ ने ।



व्मन्ि य प्रततष्ठानको थऩ सहमोगको व्मवस्था गयी तत्कार याहतराइ व्मवन्स्थत गनुऩ
थ ने
।



दीघथकातरन रुऩभा कोयोना प्रबावफाट तॊ ग्रीएय मथास्थानभा आउनुऩने य त्मसऩतछ कृष्ट्रषभा
आधायीत अथथतधत्रराइ औद्योतगक अथथतधत्रभा रुऩाधतयण



२०-२५ राख योजगायी सृजना गनुऩ
थ ने ।



ठु रा आमोजनाराई ततब्र गततभा अगातड वढाउने ।



आॊन्शक तरव ददएय स्वमॊ सेवक ऩरयचारन गने ।

5

गयी अगातड फढ्नु ऩने ।

 

खाद्य सुयऺा य वैदेन्शक योजगायीवाट आएकाको सीऩको सदुऩमोग गनथ कृष्ट्रष कामथभा
जोड ददने ।



न्शऺा य स्वास््म ऺेत्रको याज्मरे दाष्ट्रमत्व तरनुऩने ।



नीन्ज ऺेत्रको बूतभका वढाउदै बायत य चीनको रगानी आकष्ट्रषत
थ गने ।



गरयवीको ये खाभुनी यहेका जनताको अतबरे न्खकयण गने ।



कभथचायीतधत्र य सुयऺा अॊगको ऩूनसथयचना गयी साइजभा लमाउने ।



सावथजतनक खचथ ऩूनयावरोकन आमोगको प्रततवेदन सावथजतनक गयी अनुत्ऩादक खचथ
घटाउने ।



प्रत्मऺ तनवाथन्चत साॊसदको नेतत्ृ वभा सभानुऩाततक साॊसद सष्ट्रहतको सतभततरे वजेट खचथ
गने गयी साॊसदहरुराइ वजेट छु ट्टाउनु ऩने ।



कोयोना भहाभायीरे कुन कुन ऺेत्रभा य सभग्रभा कतत ऺतत हुधछ य मसको प्रबाव के
कतत ऩदथछ अध्ममन गनुऩ
थ ने।



फैदेन्शक योजगायीभा गएका कतत भातनस पकेय आउन सक्छन याजदुतहरुसॊ ग सभेत
वसेय छरपर गनुऩ
थ ने य पकेय आएका श्रभ शन्िराइ सम्वोधन गनुऩ
थ दाथ कसयी काभभा
रगाउने, स्थानीम तहरे घयफाट फाष्ट्रहय गएय आएकाको ये कडथ याखेय फैदेन्शक
ॉ ी ददएय काभभा रगाउने
योजगायफाट पष्ट्रकथएकाराई उनीहरुको सीऩ ऺभता अनुसाय ऩूज
साथै रु ५० अयवको योजगाय कोष वनाएय सीऩ उऩमोग गने मोजना फनाउने।



फधद बएका होटर रयसोटथहरु कतत सभमसम्भ वधद हुन सक्छन , कतत सभमसम्भ थेग्न
सष्ट्रकधछ अध्ममन हुनऩु ने ।



कोयोनारे गदाथ ष्ट्रिऩऺीम

support घ्न सक्छ फहुऩऺीम सभेत कभी हुन सक्छ

commitment कतत बयऩदो छ कतत आउन सक्छ एष्ट्रकन गरयनु ऩदथछ।


FDI धेयै आउदै न साथै Remittance भा कभी हुने हुदाॉ वैदेन्शक भुिाभा कभी हुधछ मसको
असय प्रबाव ष्ट्रवकासभा कस्तो ऩदथछ अध्ममन गयी कस्तो रगानी योक्ने हो (सुन ¸गाडी त
योकेको छ ) थऩ अरु कुन कुन ऺेत्र योक्न ऩने हो अध्ममन गरयनु ऩने ।



ऩमथटन ऺेत्रराई कन्म्तभा ऩतन वाॉच्न सक्ने गयी कामथक्रभहरु लमाउनु ऩने
private Sector रे कभथचायी घुम्न ऩठाउदा कय छु ट गने ।

6

:- public/

 

चारु खचथ कटौती गने : मो वषथ कभथचायी बनाथ नगने, साधयण तपथको कतत आवश्मक
हो, प्राष्ट्रवधीक कभथचायी फढाउने, प्रष्ट्रवधीको प्रमोग गयी जनशन्ि घटाउने

, office

building घटाउने आददफाट ३० प्रततशत चारु खचथभा कटौतत गने।


ॉ ीगत खचथफाट ऩतन सम्ऩन्न हुन सक्ने आमोजनाभा ऩूजीगत खचथ फढाउने य
थोयै ऩूज
सम्ऩन्न हुन सभम राग्ने आमोजनाभा थोयै भात्र रगानी गने ।



प्रधानभधत्री कृष्ट्रष आधुतनकीकयण ऩरयमोजना , प्रधानभधत्री स्वयोजगाय कामक्रथभ य मुवा
स्वयोजगाय कामथक्रभहरुराई एउटै कोष फनाई

वैदेन्शक योजगायफाट पकेकाराई सभेत

रगाउने गयी उनीहरुको सीऩ उऩमोग गने गयी मोजना वनाउने।


वैदेन्शक योजगायभा गएका तय पकेय आउने ऩरयन्स्थतत हुॉदा ठु रो वेयोजगायी य खाद्यान्न
अबाव हुन सक्ने हुॉदा उन्चत व्मवस्थाऩन गनथ वाझीएका खेतवायी

तथा ऩाखो हयीमारी

वनाउने, न्जवन धान्न सक्ने खारको याहात प्माकेज लमाउने।


ठु रा आमोजनाको अवस्था कस्तो छ त्मसवाये जानकायी ददनका रातग

स्वेतऩत्र जायी

गनुऩ
थ ने ।


योजगायी सृजना गनथ याज्मको रगानी बएका उद्योगहरुको ऺभता अतबवृष्ट्रि गने ।



रगानीवोडथको बूतभकाभा प्रश्न उठे कोरे रगानी तबत्र्माउने वातावयण तमाय गने गरय
मसको बूतभका स्ऩि गने ।



जरष्ट्रवद्युत आमोजना तछटो सम्ऩन्न गने गरय कामथ अगातड फढाउनु ऩने ।



उत्ऩादन य तनमाथतराई जोड ददनु ऩने ।



आतथथक ऩायदन्शथता कामभ गरय ष्ट्रवचौतरमाको अधत्म गनुऩ
थ ने ।



याष्ट्रऩतत तथा प्रधानभधत्रीसॊ ग जोडे य आएका कामथक्रभ प्रबावकायी नबएकोरे

वैदेन्शक

योजगायीफाट पकेय आउने य अव जान नऩाउने जनशन्िराई भध्मनजय गयी अव
कामथक्रभ वनाउने ।


साभूष्ट्रहक खेती व्मवसामराई ष्ट्रवकास गदे सहज ऋण सुष्ट्रवधा उऩरव्ध गयाउनु ऩने।



सातवटै प्रदे शभा ष्ट्रवशेषता अनुसायको औद्योतगक ऺेत्रको स्थाऩना गनुऩ
थ ने ।



ऩमथटन ऩूवाथधायको ष्ट्रवकास य प्रफिथन गने ।



ॉ ीगत खचथ गनथ नसष्ट्रकएकोरे खचथ गने policy ऩरयवतथन गनुथ ऩने ।
ऩूज

7

 

कोयोनाको प्रबावरे गैय कृष्ट्रष ऺेत्रको बाउ घ्ने , कृष्ट्रष ऺेत्रको बाउ वढ्ने , औद्योतगक
ऺेत्र टाट ऩलटन सक्ने तथा भुिा स्पीतत वढ्ने हुदाॉ कृष्ट्रषभा रुऩाधतयण गयी Seed money
ददएय रगानी गनथ प्रोत्साहन गने, याम्रो काभ गये साॉवाराई अनुदान कोष फनाउने



डरयको बाउ वढ्ने सॊ बावना हुॉदा हाभीसॊ ग बएका फोण्ड फेचेय डरय ष्ट्रकन्नु ऩदाथ हाम्रो
भुिाभा के असय ऩदथछ अध्ममन गरयनु ऩने।



Strategic depositor Large रुऩभा सयकायी ऺेत्र बएको हू ॉदा loanable

fund create

गने ।


स्वयोजगाय funding interest rate subsidy य नमाॉ उद्यभ व्मवसाम शुरु गनेराई
business house

हरुसॉग प्रततस्ऩधाथ गनथ सक्ने गयी ऋण उऩरव्ध गयाउने तपथ नेऩार

याष्ट्र फैङ्कको ध्मानाकषथण गनुऩ
थ ने ।


Remittance कतभफाट उत्ऩन्न हुने सभस्मा य अवसयको मोजना वनाउने ।



Force interest rate अऩनाउॉदा मसरे के असय गदथछ ?



डरयको भाग फढ्दा मसराई कसयी व्मवस्थाऩन गने मोजना फनाउनुऩने ।



फैङ्कराई २% व्माज घटाएय ऋण ददन य रघु ष्ट्रवत्तराई ३% घटाएय ऋण ददन बतनएकोभा
रघु ष्ट्रवत्तरे३% व्माज घटाएय ऋण ददन नसक्ने हुनारे



कृषकहरुरे सस्तो व्माजभा ऋण ऩाउन



फैङ्कको स्प्रेड दय वढी बएको छ।



फैङ्क ष्ट्रवत्तीम सस्थाको सॊ ख्मा घटाउदै जाने होकी ।



Habit

सभानुऩाततक हुनऩु ने ।

नसकेको हुदा ध्मान ददनु ऩने ।

ऩरयवतथन गयी नमा उद्यभन्शरताभा कसयी जाने ,एउटा

ऺेत्रभा ऺतत बए अको

ऺेत्रभा divert हुने तपथ ऩतन सोच्नु ऩने ।


Research य innovation भा ध्मानै गएन मस्तोभा

Financing गनथ ऋण प्रवाह गयी

प्रोत्साष्ट्रहत गने ।


ष्ट्रवदे श ऩैसा रै जाने सम्वधधभा कतत ष्ट्रकन ददने कुन quality को जनशन्ि वाष्ट्रहय गएको
छ उनीहरु पकेय आउछनकी आउदै नना् अध्ममन गये य भात्र ऩैसा रै जान ददनुऩने।



ऩानी य अधम स्रोतको योमलटी कानुनको अबावभा उठाउन नसकेकोरे आवश्मक
कानूनको भस्मौदा ऩेश गने ।



स्थानीम तहराई ष्ट्रवन्त्तम हस्ताधतयण गने ढोका फढी बए ।

8

 

स्थातनम तहसॊ ग वजेट प्राथातभकयणभा अधमोर छ केधिरे सहमोग गरयददनु ऩने ,वजेट
तनभाथणभा सहकामथ गनुथ ऩने, planning process भा प्रदे श य स्थानीमराई सघाउने ।



सॊ घ,प्रदे श य स्थानीमको सहबातगताभा भाऩदण्ड फनाउने ।



खचथको प्राथातभकयण गने साथै कोयोनाको कायण MTEF review गने



नेऩार सयकायको रगानीफाट कतत assets सृजना बमो मष्ट्रकन गनथ नसष्ट्रकएको।



ऩवथतायोहण सॊ घरे उठाउको ६५ हजाय बधदा भुनीको ऩवथतायोहणको योमलटी उसै रे खचथ
गने मो याष्ट्रष्ट्रम सॊ न्चत कोषभा लमाउनु ऩने ।



स्थानीम तहको याजस्वको स्रोत कभी बएको छ ।



स्थानीम तहफाट याजस्व खचथ सम्वधधभा वास्तष्ट्रवक त्माङ्क नआउने ।



कततऩम स्थानीम तहरे वजेट ऩास नगयी खचथ गने गये को ।



स्थानीम तहभा प्रशासकीम प्रभुख केधिको बए ऩतछ रे खाको प्रभुख ऩतन सॊ घको कभथचायी
हुनऩु दथछ नत्र स्थानीम तहभा प्रणारी स्थाऩना हुन सक्दै न।



स्थानीमतहराई जाने यकभभा साभ्मथको आधायहरु वस्तुगत हुनऩु दथछ।



Service delivery cost कभ हुने गयी गनुऩ
थ दथछ।



ष्ट्रवऩत व्मवस्थाऩन सम्वधधी यकभ एउटै खाताभा याखेय खचथ गनुथ ऩदथछ ।



सयकायको treasury भा सफै खचथ आउनु ऩने कानुन ,तनदे न्शका वा तनणथम गये य ददएको
याजस्व उठाउने अतधकाय कुन कुन ऺेत्रभा ददइएको छ अध्ममन गये य सॊ न्चत कोषभा
लमाउनु ऩने ।



प्रदे श सयकाय य स्थानीम सयकायरे कती याजस्व के के फाट उठाए अध्ममन ष्ट्रवश्लेषण
गनुथ ऩने ।



जनताराई वाॉच्नको रातग जग्गा होइन आवास ददनु ऩदथछ।



न्शऺा याजनैततक अतधकायी बएकोरे सवैराई ददन सष्ट्रकमो बने आयऺण नचाष्ट्रहने हुधछ,
नीन्ज ष्ट्रवद्यारमराई

सयकायी ष्ट्रवद्यारमभा convert गने नमाॉ वहस हुन ु ऩदथछ ।



स्थानीम तहभा जाने खचथ यकभ हटाउने ।



Service delivery cost साभान्जक धमामको ष्ट्रहसावरे हे नऩ
थु ने ऩूवाथधाय ष्ट्रवकास य HDI भा
वढी बाय प्रदान गयी साभान्जक धमाम ऩुमाथउने



दे शको तसभाभा यहे का जनसख्मा जो सीभा सुयऺा गये का छना् ततनीहरु को सख्मा कभ
बए ऩतन ष्ट्रवशेष ऺेत्र भानी फजेट छु ट्टाउनु ऩने ।
9

 ठु रो बूगोर, याजस्व कभी य ष्ट्रवकासको रागत वढी हुने हुॉदा दुगभ
थ ऺेत्रराई जाने



अनुदानका आधाय य सुचकाॊकभा ऩूनष्ट्रथ वचाय गरयनु ऩने ।
ऩवथतायोहण सम्वधधी प्रोभोसन गने कुया सॊ स्थाराई ददने होईन सयकायरे गनुऩ
थ ने योमलटी



कतै स्थानीम

त कतै सॊ घ सॊ स्थारे उठाएकोभा एकरुऩता नबएको,

NGO य स्थानीम

तनकामको झगडाको ष्ट्रवषम बएको ।
ष्ट्रवन्त्तम हस्ताधतयण गदै गदाथ केधिभा मतत ठु रो कामाथरमभा धेयै कभथचायी आवश्मक छ



की छै न न्जम्भेवायी तर ददई सॊ घको कभथचायी य कामाथरम घटाउने ।


खचथ घटाउन तनमुन्ि नगने य सॊ यचना घटाउने ।



स्थानीम तहको Master plan हुनऩु ने ।



वजेट यकभ सभमभा सष्ट्रह ठाउभा ऩूगे नऩुगेको अनुगभन गने य गन्लत गनेराई कायवाही
हुधछ बन्ने डय हुन ु ऩदथछ ।
कृष्ट्रषभा अनुदान दददा याम्रो project रे ख्नर
े ाई होईन की साच्चीकै काभ गने भातनसराई



ददनु ऩदथछ ।
स्थानीम तहरे वजेट ऩास नगयी खचथ गये को सधदबथभा ष्ट्रवतनमोजन ष्ट्रवधेमक ऩास गये ऩतछ



ऐन वनेय खचथ गनुथ ऩनेभा के आधायभा तनकासा ददएको,के आधायभा खचथ बएको
हो,वजेट ऩास नगयी कसयी खचथ गनथ सक्छ सम्वधधीत तनकामराई स्ऩिीकयण सोध्नु ऩने
।
२. तनजी ऺेत्र:तभतत 2077/1/25 गतेको अथथ सतभततको फैठकभा Covid 19 रे नेऩारको अथथतधत्रभा ऩाये को
प्रबाव, तनजी ऺेत्रको बूतभका य आगाभी फजेटभा सम्फोधन हुनऩु ने ष्ट्रवषमभा तनजी ऺेत्रका सॊ घ
सॊ स्थाहरु नेऩार उद्योग वान्णज्म भहासॊ घ, नेऩार घये र ु तथा साना उद्योग भहासॊ घ, नेऩार उद्योग
ऩरयसॊ घ, नेऩार तनभाथण व्मवसामी भहासॊ घ, नेऩार चेम्फय अप कभशथका ऩदातधकायीहरुसॉगको
छरपरफाट दे हामको सुझाव प्राप्ता् बएको तथमो ।
क. नेऩार उद्योग वान्णज्म भहासॊ घ,नेऩार उद्योग ऩरयसॊ घ य नेऩार चेम्फय अप

कभसथ
 भौदिक ऺेत्रभा सुझाव:


कन्म्तभा तीन वषथ अवतधका रातग फैङ्कको कजाथको व्माजदय ५ प्रततशतरे घटाउनु ऩने
।
10

 

एक खवथ रुऩैमाॉको ऩुनकथजाथ Refinance कोष खडा गरय घाटाभा जाने उद्योग, व्माऩाय
तथा व्मवसामको रातग तीन अवतधका रातग ३ प्रततशत ऩुनकथजाथ कोषरे व्महोने य २
प्रततशत गयाईनु ऩनेछ।



Debt Equity ratio आगाभी २ वषथको रातग छु ट ददने व्मवस्था तभराउने य फैङ्कहरुराई
ऋणको ऩुनसंयचनाको रातग स्वीकृत वा तसपारयस गने तथा आगाभी ५ वषथका रातग
ब्माजराई ऩून्ॉ जकयणको व्मवस्था गने



ऋणको साॉवा,ब्माज ब ुिानीको सम्फधधभा सभम तसभा स्ऩि गयी त्मसऩतछ एक हप्ताको
सभम प्रदान गयी १० प्रततशत छु ट ऩाउने व्मवस्था गने ।

 श्रभ तथा योजगाय ऺेत्रभा सुझाव:


उद्योग, व्माऩाय तथा व्मवसामभा ऩनथ जाने सॊ कटराई सभाधान गनथ श्रतभक
व्मवस्थाऩनभा तनम्न तनणथमहरु तरइनु ऩदथछ ।



उद्योग,व्माऩाय तथा व्मवसामभा काभ गने श्रतभकरकई Lockdown अवतधको रातग
अतधकतभ ५० प्रततशत सम्भ ऩारयश्रतभक ब ुिानी गनथ ऩाउनु ऩने ।



साभुष्ट्रहक सौदावाजी सम्झौता (CBA) राई एक वषथको रातग स्थतगत गरयनु ऩने ।



श्रतभकराई ब ुिातन गनुऩ
थ ने ऩायश्रतभक,योजगायदाता श्रतभक य सयकाय ततनवटै
ु ानी गने व्मवस्था गनुथ ऩने ।रकडाउनको
ऩऺको फयाफय मोगदान यहने गयी बि
अवतध थऩ रम्फदै गएको अवस्थाभा न्स्थततको भूलमाङ्कन गयी ऩायश्रतभक ब ुिानी
स्थतगत गनथ उऩमुि हुने ।



कुनै कम्ऩनी वा पभथ (प्रततष्ठान) रे आफ्नो आकाय वा ऺभता घटाउन (Downs size
) चाहेभा य फधद गनथ चाहे भा ष्ट्रवशेष कानून फनाई कभथचायी तथा काभदायराई
धमुनतभ यकभ ददई कम्ऩनी तथा पभथरे आफ्नो आकाय वा ऺभता घटाउन सक्ने
य फधद गनथ सक्ने व्मवस्था गरयनु ऩने ।

 ष्ट्रवद्युत ऺेत्रभा सुझाव:


चाय भष्ट्रहनाको रातग ष्ट्रवद्युत तडभाण्ड चाजथ तभनाह हुने व्मवस्था गरयनु ऩने



तफजुरीको भहशुर ततने सभम सीभा चाय भष्ट्रहनाको रातग ऩछातड सानुथ ऩने ।



तफजुरीको भहशुरभा ऩधर भष्ट्रहनासम्भ २० प्रततशत छु टको व्मवस्था गरयनु ऩने।

11

  नीततगत सुधाय्


नीततगत सुधायभा ष्ट्रवस्तायकायी ष्ट्रवत्तीम नीतत लमाई नगत प्रवाहको

व्मवस्थाऩन गनथ

तनम्न तनणथम गरयनु ऩदथछ ।


ॉ रन गयी नेऩारको कुर ग्राहस्थ उत्ऩादन (GDP) को
मस ष्ट्रवषभ ऩरयस्थततराई आक
कन्म्तभा ऩाॉच प्रततशतरे Fiscal Stimulus प्माकेज लमाउनु ऩने ।



सयकायरे नीन्ज ऺेत्रराई ततनुथ वा तभरान गनुथ ऩने यकभहरु vat Credit,Duty Refund
on Bond ,ठे केदायहरुराई ठे क्का सम्झौता अनुसाय ततनुऩ
थ ने यकभ,वस्तु तथा साभान
ु नी गने व्मवस्था
सप्राई गये को यकभ य अधम केही बएभा सो सभेत तुरुधत बि
तभराउने ।

 अधम सुझावहरु:


जडीफुटी उत्ऩादन य प्रशोधनभा जोड ददनुऩने ।



कृष्ट्रषको भाटो ऩरयऺण गयी कुन ठाउभा के पलछ गाॉउ गाॉउभा ष्ट्रवउ ष्ट्रवजन
फाॉड्ने,कृष्ट्रषको वजायीकयण गने तफकेन बने फाईव्माकको स्टर याख्ने, कृष्ट्रषको अनुदान
तलरो स्तयरे नऩाएको ।



कम्ऩनी उद्योगका CEO को ऩारयश्रभीक सुष्ट्रवधा उच्च बएकोरे उत्ऩादन रागत फढे को
CEO को ऩारयश्रभीक तसभा तोक्नु ऩने ।



नमाॉ व्मवसामीराई

राईसेधस दददा दे शको उऩबोग कतत छ सॊ बाव्मता अध्ममन गये य

राईसेधस ददनुऩने ।


Airlines sector धायासाही बएको,ऩाइरट नऩुगेकोरे भजथयभा जाने सुष्ट्रवधा ददएय
Activate गने



Airline को अयवौ यकभ ऩून थ ष्ट्रवभा गयाउदा ष्ट्रवदे श जाधछ,नेऩारभानै बएको ष्ट्रवभा ऩून थ
ष्ट्रवभा कम्ऩनी भापथत गये भा याम्रो हुने ।



ष्ट्रवदे शफाट पकेय आउनेरे के ऩेशा तसकेको छ

Airport भै ये कडथ गये य

सम्वधधीत ऺेत्रभा योजगायीभा रगाउनु ऩने, सस्तो ब्माजभा सभुहभा ऋण
व्मवसाम सॊ चारन गनथ प्रोत्साहन गने ।


साभान्जक सुयऺा कोषभा यहे को यकभराई refinancing भा लमाउनु ऩने ।

ख. नेऩार साना तथा घये र ु उद्योग भहासॊ घका सुझावहरु
12

/ याखेय

गये य उद्यभ

 

सयकायी तथा सावथजतनक सस्थाहरुभा स्वदे शी वस्तुको उऩमोगराई अतनवामथ गरयनु
ऩदथछ।



रघु घये र ु तथा साना उद्योग ष्ट्रवकास कोष य भष्ट्रहरा उद्यभन्शरता ष्ट्रवकास कोषको
साधदतबथकता य भहत्व अष्ट्रहरे को ऩरयन्स्थततभा अझ फढ्न गएको हुॉदा मी कोषहरुभा
कन्म्तभा ५० -५० कयोडको यकभ ष्ट्रवतनमोजन गरयनु ऩदथछ ।



रघु, घये र ु तथा साना उद्योग सॊ चारनभा प्रमोग गरयने नष्ट्रवनतभ प्राष्ट्रवतधक भेन्शनहरु
आमात गदाथ राग्ने १ प्रततशत बधसाय कय वाहे क अधम कयहरु ऩूणरु
थ ऩभा छु ट ददनु ऩने



रघु घये र ु तथा साना उद्योगहरुफाट उत्ऩाददत वस्तुहरुको तनमाथत प्रविथन गने उद्देश्मरे
नीन्ज ऺेत्रको सष्ट्रक्रम सहबातगता तथा व्मवस्थाऩनभा सॊ चारन हुनेगयी तनमाथत प्रविथन गृह
तनभाथण गनथ प्रादे न्शक रुऩभा प्रतत प्रदे श रु ३ कयोड य केधिभा रु ५कयोडको फजेट
ष्ट्रवतनमोजन गनुऩ
थ ने ।



Export Incentive राई फृष्ट्रि गरय कन्म्तभा १० प्रततशत हुनऩु ने ।



गाॉउ पकेका मुवा मुवतीराई नीन्ज ऺेत्रका छाता सस्था भापथत आवश्मक सीऩ भुरक
तातरभ प्रदान गयी स्थानीम स्तयभा ऩाइने कच्चा ऩदाथथको उऩमोग गयी गाउॉभै रघु,घये र ु
तथा साना उद्योग भापथत स्वयोजगाय फनाउन स्थानीम सयकाय तथा प्रदे श सयकायरे
ऩहर गनुथ ऩने य मसका रातग तनम्न फभोन्जभ कामथहरु

गने

क औद्योतगक वस्तुहरुको प्रदे शस्तयीम प्रदशथनीहरु
ख
ग
घ


केधिीम स्तयको औद्योतगक प्रदशथनी
वेयोजगाय मुवा मुवतीराई उद्यभन्शरता तथा सीऩभुरभक तातरभ
कृष्ट्रष उत्ऩादनराई कृष्ट्रष उद्यभसॉग जोड्दै बण्डायण गने प्रष्ट्रवतधको ष्ट्रवकास गनुऩ
थ ने ।

फैदेन्शक योजगायफाट पकेका मुवाहरुसॉग बएको सीऩराई प्रमोग गयी स्थानीम सीऩ
स्रोतसाधनका साथै नष्ट्रवनतभ प्रष्ट्रवतधको प्रमोग हुने उद्योगहरुको प्रविथन गनुऩ
थ ने ।



उद्योगभा नष्ट्रवनतभ सोच लमाउन नमाॉ प्रष्ट्रवतधहरु तबत्रामाउने य अनुसधधान य ष्ट्रवकासराई
ष्ट्रवशेष रुऩभा फजेटको व्मवस्था गनुऩ
थ ने ।



Group Enterprising उद्योगहरुराई सहुतरमतऩूण थ साभूष्ट्रहक जभानीको कजाथ उऩरव्ध
गयाउन ऩने ।भष्ट्रहरा उद्यभीहरुराई ३ जनाको साभूष्ट्रहक जभानीभा सभुहका तीनै

13

 जनाराई प्रततव्मान्ि रु १५ राख गयी जम्भा रु ४५ राख भष्ट्रहरा उद्यभन्शर सहुतरमत
कजाथ ददइनु ऩने ।


कोयोन बाइयस भहाभायीको सॊ क्रभणका कायण रघु, घये र ु तथा साना उद्यभीरे तरएको
कजाथको ६ भष्ट्रहनाको व्माज य हजथना तभनाह हुनऩु ने ।



ॉ ीराई ऩतन तधतो भानी
रघु,घये र ु तथा साना उद्यभीहरुको भेन्शनयी रगामत स्थीय ऩूज
सहुतरमतऩुणथ ऩरयमोजना कजाथ ददने व्मवस्था हुनऩु ने ।



सहुतरत कजाथ प्राप्त गनथ झधझष्ट्रटरो बएकोरे सयर य सहज फनाइ कामथष्ट्रवतधभा सुधाय गनुथ
ऩने ।



रघु, घये र ु तथा साना उद्योगहरुको कायोवायभा थ्रेसहोलडको तसभा वष्ट्रषक
थ १
कयोडसम्भको व्मवस्था गनुऩ
थ ने ।



पभथ तथा उद्योग नष्ट्रवकयण गने म्माद कन्म्तभा १ वषथ थऩ गरयनु ऩने ।

Group

Enterprises हरुराई स्थानीम तनकामभा दताथ गने व्मवस्था हुनऩु ने ।


६ भष्ट्रहनासम्भ आधा तरव सयकायरे य ६ भष्ट्रहनाको योजगायदातारे व्महोने गयी तातरभ
कामथक्रभ तम गने ।



प्रत्मेक स्थानीम तनकामभा औद्योतगक ग्राभ स्थाऩना गनुथ ऩने ।त्महाॉ स्थाऩना हुने
उद्योगभा राग्ने सम्ऩूणथ व्मवसाष्ट्रमक शुलक धमुनतभ हुनऩु ने



उत्ऩाददत वस्तुको रातग ष्ट्रवक्रीकेधि सभेतको व्मवस्था गने य स्थानीम तनकाम तथा
स्वदे श तबत्र ती वस्तुको उऩबोग गनथ अतनवामथ व्मवस्था गने



ष्ट्रवक्री केधि ,भूलम तनधाथयण,बण्डायण,प्रोसेतसङको उन्चत व्मवस्थाका रातग भध्मस्तकताथ
इभाधदाय उद्यभीको ष्ट्रवकासका रातग तातरभ प्रदान गने

।



कृष्ट्रष जधम फस्तुको आमात योक्नुऩने ।



कुन ऺेत्रको कस्तो जनशन्ि ष्ट्रवदे शफाट पकथधछ, India य अधम दे शफाट कतत पकथधछना्,
नेऩारभा कततरे Job loss गदथछना् ऺेत्रगत ष्ट्रवश्लेषण गयी कुन व्मवसामभा वढी

Loss

छ,जोन्खभभा छ कुनभा कभ Loss छ ऺेत्रतग कसराइ वढी बाय छ कस्राइ कभ छ
सवै ऺेत्रको ष्ट्रवश्लेषण गनुऩ
थ ने / तनदे शन ददनुऩने ।

ग. नेऩार तनभाथण व्मवसष्ट्रम भहासॊ घको सुझाव्
14

 

तनमतभत कभथचायी फाहेक आॊन्शक रुऩभा

Seasonal तथा ष्ट्रवदे शी भजदुयहरुराई प्मान

अतनवामथ नहुने व्मवस्था गरयनुऩने ।


कयदातारे फुझाउन ऩने वक्यौता कय, आमकय य ष्ट्रववयण मष्ट्रह २०७८ आषाढ भसाधत
तबत्र फुझाएभा सोभा राग्ने जरयवाना,थऩ दस्तुय य व्माज छु ट गयी एक ऩटकको रातग
साॉवाकय भात्र च ुिा गये ऩुग्ने व्मवस्था गरयनु ऩने ।



रु ५०,०००। - बधदा भातथको ब ुिानी चेकफाट गरयनु ऩने प्रवाधान यहे कोभा त्मस
तसभाराई फढाई रु ५ राख सम्भ ऩुमाथउनु ऩने ।



तनभाथण व्मवसामीहरुको हकभा कायोफायभा घाटा बएभा टी

. डी . एस . वाऩतको फढी

बएको यकभ सयरीकृत रुऩभा तसधै ष्ट्रपताथ ऩठाउनु ऩने ।


तनभाथण व्मवसामीहरुरे चै तको अग्रीभ आमकयको ष्ट्रकस्ता २०७७ आषाढसम्भभा य
आषाढको ष्ट्रकस्ता २०७७ सार काततथक भसाधतसम्भ म्माद थऩ गरयनु ऩने ।



पराभ य स्टीरको बधसाय हार कामभ यहे को बधसाय दयये ट ३० प्रततशतफाट घटाई
१५ प्रततशत कामभ गने ।



तनभाथण कामथभा प्रमोग हुने, ष्ट्रिऩय ट्याङ्कय ष्ट्रऩकअऩ रगामत हरुका सवायी साधनभा सभेत
ऩरयमोजनाको तसपारयसभा बधसाय भहशुर शतप्रततशत छु ट ददने।



आधतरयक याजस्व कामाथरम नबएका न्जलराहरुभा न्जलरा न्स्थत कोष तथा रे खा
तनमधत्रण कामाथरमभा भूलम अतबफृष्ट्रि कय य आम ष्ट्रववयण दान्खर गनथ सष्ट्रकने व्मवस्था
सफै न्जलराहरुभा गरयनु ऩने वा सफै न्जलराहरुभा याजस्व कामाथरम अतनवामथ थऩ गरयनु
ऩने ।



स्थानीम तनकामहरुरे एक ठाउॉफाट अको ठाउॉभा तनभाथण साभाग्रीहरु ढु वानी गदाथ एक
स्थानीम तनकामभा याजस्व ततये ऩतछ अधम तनकामभा थऩ याजस्व नततने गयी साभान
ढु वानी गनथ सक्ने गयी कानूनको व्मवस्था गरयनु ऩने ।



रकडाउनका कायण ष्ट्रवकास तनभाथणका कामथहरु हुन नसकेको य दशै ततहाय छट
रगामतका चाॉडऩवथ ऩश्चात भात्र तनभाथण कामथको गणना हुने गयी सम्ऩूण थ ऩरयमोजनाहरुको
आवश्मक एकभुि म्माद थऩ गरयनु ऩने ।



दशै ततहाय ऩश्चात सम्भको रातग हुने थऩ ओबयहे ड खचथ यकभ रागत यकभभा थऩ गयी
व्मवसामीहरुरे ऩाउने व्मवस्था हुन ु ऩने ।

15

 

२०७६ चैत दे न्ख २०७७ भॊ सीय सम्भको सावा य व्माज ष्ट्रकस्ता यकभ थऩ गयी
ऩुनयकजाथ प्रदान गयी चौफीसै भष्ट्रहना ष्ट्रकस्ता प्रदान गरयनु ऩने ।



Low Bidding राई तनरुत्साष्ट्रहत गनथ य सवै काभ सभम भै सम्ऩन्न गनथको रातग हार
बएको तफड क्यऩातसटीको प्रावधान टनथओबयको ७ गुणाको सट्टा ४ वा ५ गुणा गने वा
फष्ट्रढभा ५ वटा सम्भ भात्र काभको प्माकेज गनथ ऩाउने व्मवस्था हुनऩु ने ।



तनभाथण व्मवसामीहरुरे तरएको ऋणको म्माद हये क वषथ नष्ट्रवकयण गदाथ

सेवा शुलक य

अधम नष्ट्रवकयण शुलक गयी थऩ आतथथक बाय ऩनथ जाने हुदा सोको एकै ऩटक सभमावधी
तोकी सो सभमससम्भ नष्ट्रवकयण नगनुथ ऩने व्मवस्था गरयनु ऩने ।


वढीभा २ प्रततशत ब्माजभा ऩुनयकजाथ ददईनु ऩने ।



फैङ्क ब्माजको स्प्रेट दयये ट अधतयाष्ट्रष्ट्रम प्रचरन अनुसाय ३ प्रततशत बदा कभ हुन ु ऩने ।



क्रेडीट राईनको व्मवस्था खाये ज गरयनु ऩने ।



रु १ कयोड सम्भको तनभाथण कामथ उऩबोिा सतभतत भापथत गनथ ऩाउने व्मवस्था ऩुण थ
रुऩभा खाये ज हुनऩु ने ।



५ कयोड सम्भको तनभाथण कामथ स्थानीम तहफाट त्महीकै भजदुयफाट य २५ कयोड
सम्भको प्रदे शफाट गयाउन जोड ददने ।



प्रधानभधत्री स्वयोजगाय कोषको यकभ तनभाथण व्मवसामभा रगाउने ।



तफदे शीराई ददने आमोजना नेऩारीराई ददई नेऩारीरे योजगाय ऩाउने अवस्था सृजना गने
।



नेऩारी य ष्ट्रवदे शी

Join venture तनभाथण कम्ऩनीको उऩकयण आमातभा बधसाय छु ट

ऩाउनु ऩने ।


८० प्रततशत तनभाथण सम्वधधी काभ १७ -१८ वटा तनभाथण कम्ऩनीरे ऩाएकोरे सफैरे
ऩाउने वातावयण वनाउने



२० प्रततशत loan को credit line हुनऩु ने ।

३. सञ्ाा्य ऺेत्र:तभतत 2077/1/2७ गतेको अथथ सतभततको फैठकभा सॊ सद य सॊ सदीम सतभततका हये क
काभकायवाहीराई जनता सभऺ सुसन्ु चत गनथ भहत्वऩूण थ बूतभका तनवाथह गने सञ्ादय ऺेत्रसॉग
Covid 19 रे अथथतधत्रभा ऩाये को प्रबाव, आगाभी आ.व. को फजेटभा सभाष्ट्रहत हुनऩु ने
16

 प्राथतभकताका ऺेत्रहरु रगामतका सभसाभमीक ष्ट्रवषमभा नेऩारको आतथथक ऺेत्रसॉग सयोकाय
याख्नेन्

नेऩार आतथथक ऩत्रकाय सॊ घ य नेऩार आतथथक ऩत्रकाय सभाजका अध्मऺ रगामत अधम

सञ्ा ेयकभॉहरुसॉगको छरपरफाट दे हामको सुझाव प्राप्त बएको तथमो ।
क. नेऩार आतथथक ऩत्रकाय सॊ घ:-



ॉ रन नै गनथ नसष्ट्रकएको अवस्था यहे को छ
कोयोनाको असय कततसम्भ हुने बन्ने आक
।अथथतधत्रका ष्ट्रवश्वप्माऩी भूलम भाधमताहरु कोयोना भहाभायीका कायण पेरयएको
ु रे खुलरा फजाय अथथतधत्रभा प्रत्मऺ हस्तऺेऩ गने गयी काभ नै
अवस्थाभा कततऩम भुरक
सुरु गये का छना्।



आगाभी आतथथक फषथका रातग १५औ ँ आवधीक मोजनाको प्राथातभकताराई ऩरयभाजथन
गदै फजेटको आकाय घटाउन आवश्मक दे न्खएको ।



दाष्ट्रमत्व तसजथना नबएका १४ न्शषथकको फजेट कटौती गने बएको छ ।ती कटौतीराई
आगाभी आवभा ऩतन

तनयधतयता ददने ।

 tna ;'lawf afx]s /Iff / u[xsf] ah]6df 7'nf] s6f}tL ug{ ;lsG5 .

 u]d r]Gh/ -/0fgLlts_ afx]ssf 7'nf cfof]hgfnfO{ w]/} /sd 5'6\ofpg' x'Fb}g . zx/L
ljsf; / ef}lts k"jf{wf/ eGbf /f]huf/ l;h{gf ug]{ If]qnfO{ ah]6df k fyldstfdf
/flvg' k5{ .
 cfGtl/s ; f]t sd ePsf sf/0f j}b]lzs C0f yKg'sf] ljsNk g} 5}g . k/Dk/fut
; f]tx? afx]s c? s] s:tf ; f]tx? x'g;S5g\ To;sf] vf]hL ug{' k5{ .
 k wfgdGqL /f]huf/ sfo{qmd, :yfgLo ljsf; ;fem]bf/L sfo{qmd / cGo cg'bfgsf
-ljQLo Joj:yf cGtu{tsf_ sfo{qmd vf/]h ug{'k5{
 ljnfl;tfsf j:t' cfoftdf eG;f/ j[l4
 cfos/ ;Ldf a9fpg]
 k'FhLahf/df b]lvPsf] k'FhLut nfes/sf] cGof]n x6fpg] Joj:yf ug'{kg]{
 ;fgf tyf demf}nf pBf]u Joj;fonfO{ s/ ;x'lnot lbg] / 7"nf tyf skf]{]6 Joj;fodf
cfos/sf] b/ j[l4 ug]{
 ah]6df :jf:Yo kl5sf] bf]; f] k fyldstf s[lif tyf kz'kfngdf lbg' h?/L kg{] .
 dn lapdf ah]6 a[l4 ul/of];\ . dn lap vl/b k lqmofsf nflu 5'§} ›'tultsf] ;+oGq
agfcf}F .
 k wfgdGqL s[lif cfw'lglss/0f kl/of]hgf sfo{qmd aGb u/f}F .
 ;+3Lotf kl5 vf/]h ePsf] lhNnf s[lif ljsf; ;+oGq lapFtfcf}F .
17

  pkef]Uo j:t'sf] ahf/ ;'lglZrt ug{ :yfgLo tx ;d]tsf] ;xefuLtfdf ahf/
OG6]lnh]G; ;+oGq lapFtfpg'k5{ .
 s[lif hGo pTkfbgsf] ;d{yg d"No ;/sf/n] tf]Sg'k5{ . laqm]tfn] glsg] ;/sf/n] cfˆg}
;+oGq agfP/ ls;fgsf] pTkfbg lsg]/ lalqm u/f];\ .
 s[lif tyf kz';DalGw ;a} vf]h cWoogx? g]kfnL efiffdf k sflzt u/]/ s[ifsnfO{
ljt/0f u/f}F .
 ;fgf ls;fgn] ljQLo If]qaf6 shf{ kfpg] ;'lglZrtft ug{ h?/L 5 .
 collateral base Finance is to be replaced by lease Finance..
 el8\snf, ljnf;Lsf pkef]u x'g], dgf]/GhgfTds / dx+uf j:t'sf] cfoftdf k ltaGw
nufpg] jf eG;f/ s/ j[l4 ug]{
 aGb ePsf pBf]u k'gM ;~rfngdf Nofpg], lgof{td'nsnfO{ k fyldstf lbg]
 pBdlzntf ;DalGw sfo{qmd ljZj ljBfno tx ;Dd k'¥ofpg],
 :yfgLo sRrf ;fdfu Laf6 rNg] pBf]unfO{ d]l;g/L cfoft ug{ eG;f/ 5'6 lbg'kg]{,
 g]kfnLx¿n] aflx/ l;s]sf] l;k tyf Joj;flos 1fg / aflx/ art u/]sf] k'FhL k of]u
u/]/ ljb]zaf6 kmls{g] o'jfx¿nfO{ :j/f]huf/L Joj;fodf cfj4 ug]{u/L ah]6df
sfo{qmd Nofpg' k5{ .
 g]kfndf l;h{gf ePsf /f]huf/Ldf oxfF pknAw x'g g;Sg] k fljlws afx]s cGo sfddf
g]kfnLnfO{ g} /f]huf/L lbg'kg]{ u/L afWofTds sfg'g lgdf{0f ug{' k5{ . o;n] g]kfnaf6
aflxl/g] 7'nf] c+ssf] /]ld6\ofG; g]kfn d} /xG5 eg] w]/} g]kfnLn] /f]huf/Lsf] cj;/ k fKt
u5{g\ .
 ;Lk gePsfnfO{ ;Lk / /f]huf/Lsf] Uof/]G6L;lxt tfnLd Joj:yf ug'{k5 . tfnLd lnP/
/f]huf/L gkfPsfnfO{ ;/sf/n] eQfsf] Joj:yf ug'{k5{ .
 u fld0f ko{6g k j4{g u/f}+ . cfGtl/s ko{6gnfO{ a9fjf lbcf}+ .
 :yfgLo txnfO{ cgfjZos cg'bfg glbg]M
 ;f+;b sf]ifsf gfddf ah]6 ljlgof]hg ug{' x'Fb}g .
 ;fj{hlgs vr{ k'g/fjnf]sg cfof]usf] k ltj]bgn] lbPsf] ;'emfj cg'?k cgfjZos
cfly{s ef/ ylk/x]sf t/ vf/]h ubf{ jf ufEbf x'g] cfof]u, ;ldlt, kl/ifb, af]8{x?nfO{
vf/]h u/]/ jf ufe]/ vr{ 36fpg' k5{ .
 kqsf/nfO{ ;x'lnotdf shf{ pknAw u/fpg] Joj:yf x'g'k5{ .
 kqsf/x?nfO{ lglZrt /sd;Ddsf] aLdf /fHon] :jtM ul/lbg'k5{ .
 cfly{s kqsf/x?sf nflu tflnd tyf vf]hd'ns ;dfrf/sf nflu lglZrt /sd
ah]6df 5'6\ofO{g'k5{ .
18

 ख. नेऩार आतथथक ऩत्रकाय सभाजको सुझाव:-

sf]/f]gf dxfdf/Lkl5 tTsfn Nofpg'kg]{ cfly{s /fxt Kofs]h: pBf]u, Joj;fo, ;fgf tyf demf}nf pBf]u, 7"nf pBf]u tyf Joj;fosf nflu b'O{
aif{leq ltl/;Sg'kg]{ u/L % k ltzt Aofhb/df k'gs{hf{sf] Joj:yf ug'{kg]{,
 gofF 7"nf pBf]u tyf Joj;fo ;~rfng ug{ rfxg]sf nflu /f]huf/L l;h{gf u/]sf]
cfwf/df tLgb]lv kfFr aif{;Dd cfos/df k"0f{ 5'6,
 ;fgf tyf demf}nf pBf]ux?nfO{ @ k ltzt Aofhb/df C0f pknAw u/fpg],
 ;fgf tyf demf}nf pBf]unfO{ ;/sf/n] ^ dlxgf;Dd ef8fjfkt ltg'{kg]{ /sd
;tk ltzt cg'bfg pknAw u/fpg] / xfnsf] nufgLsf] ljZn]if0f u/L sDtLdf ##
k ltzt cg'bfgsf] Joj:yf ug]{,
 vfg]kfgL, 6]lnkmf]gsf] dxz'ndf @% k ltzt 36fpg],
 Ps aif{sf nflu ;a} pBf]u÷Joj;fosf] gjLs/0f z'Nsdf sDtLdf ## k ltzt 5'6
lbg],
 ;a} pBf]unfO{ Aofhdf nfUg] h/Ljfgf ^ dlxgf;Dd gnfUg] Joj:yf ug,]{

 ;+3, k b]z / :yfgLo ;/sf/n] sDtLdf @) k ltzt ah]6 5'6\ofpg],
 s[lifsf nflu cfjZos dn, aLpm, pks/0fx?df %) k ltzt 5'6sf] Joj:yf ug]{,
 ;a} lsl;dsf dn, aLp tyf s[lifhGo ;fdu L s[ifsn] lghL–;xsf/L–;/sf/L
;+:yfaf6 vl/b ubf{ ;dfg ?kn] cg'bfg / cg'bfg ;xfot k fKt ug{ ;Sg] Joj:yf
ul/g'k5{ ,
 vfB Jofkf/ tyf cfk"lt{ sDkgLnfO{ x/]s :yfgLo tx;Dd zfvf lj:tf/ u/]/
ls;fgsf pTkfbg lslglbg] / cTofjZos j:t'sf] cfk"lt{ u/fpg] Joj:yf ug'{k5{,
 s[lif pTkfbgsf] cfwf/df cg'bfgsf] ;Ldf tf]Sg],
 ls;fgsf ;a} pTkfbgx?nfO{ ;/sf/n] lsGg] Uof/]06L ug]{ / lghL If]qdfkm{t
ahf/Ls/0fsf] Joj:yfkg ug]{,.
 j}b]lzs /f]huf/Laf6 kms{g] o'jfnfO{ slifdf s]lGb t ug{] u/L sfo{qmd Nofpg],
 ^ dlxgf;Dd Aofhdf nfUg] h/Ljfgf gnfUg] Joj:yf ug]{,
 dfO; 6'l/hdnfO{ k j4{g ug'{kg]{,
19

 





















^ dlxgf;Ddsf nflu Aofhdf h/Ljfgf gnfUg,]
;/sf/n] Eof6 5'6 jfkt lbg] eg]sf] k lt d]ufjf6 %) nfv cg'bfg Joj:Yff ug,]{
cfof]hgfsf] nfO;]G;sf] cjlw Ps aif{ yk ug]{,
pTkfbg ldlt{ / C0f ltg]{ cjlw klg Ps aif{ yk ug]{,
ljb]zL nufgLsf] xsdf tTsfn plrt x]lhª km08sf] Joj:yf ug{],
k lt JolQm /f]huf/L l;h{gf u/]jfkt pBf]unfO{ aflif{s ?kdf @) xhf/ cg'bfgsf]
Joj:yf,
a]/f]huf/ ePsf JolQmx?sf nflu pBf]u, lgdf{0f, s[lif, hnljB't nufotsf If]qdf
/f]huf/L l;h{gf ug{]{,
k wfgdGqL :j/f]huf/ sfo{qmdsf] /sd cfjZos k fljlws hgzlQm tof/ ug{sf
nflu pkof]u u/L /f]huf/L l;h{gf ug]{,
ljb]zdf kms{g] g]kfnLn] ;DalGwt b]zdf u/]sf] sfd / cg'ejaf/] cGt/f{li6«o
ljdfg:ynd} kmd{ eg]{ Joj:yf u/]/ ;DalGwt If]qdf /f]huf/Lsf] cj;/ l;h{gf ug]{
ldl8of pBf]unfO{ ^ dlxgfleq e'QmfgL ubf{;Ddsf nflu Aofhb/df @ k ltzt ljGb'
5'6 / h/Ljfgf gnfUg] Joj:yf ug]{,
kqsf/nfO{ ;d]t ;x'lnot C0fsf] Joj:yf ug]{,
/fHon] ul//x]sf ljsf;sf] cg'udg u/]/ vf]hd"ns ;dfrf/sf nflu k f]T;fxg :j?k
km]nf]lzk Joj:yf ug]{,
lgoldt sfddf ;+nUg ;~rf/sdL{nfO{ k]zfut, ;'/Iffut tyf Ifdtf j[l4sf nflu
7f]; sfo{qmd Nofpg' kg]{,
:jf:Yo ;]jf, aLdfsf] plrt k aGw tyf a}+s tyf ljQLo ;+:yfdfkm{t :jpBd ug]{
;~rf/sdL{nfO{ ;/n shf{sf] Joj:yf / Jofhdf 5'6sf] k aGw ug'{kg]{ ,
kqsf/ ;'/Iffsf nfly yk /fxtsf]ifsf] k aGw ug]{,
k ltkmn lbg] ;8sdf dfq ah]6 ljlgof]hg ug]{,
pBf]u, Joj;fo ;~rfngsf nflu /f]huf/L l;h{gf ug]{ pBf]unfO{ % b]lv !) aif{;Dd
hUuf ef8fnfO{ lgMz'Ns ug]{ tyf cGo s/x?df klg 5'6 lbg],
:yfgLo pTkfbgsf] ahf/Ls/0fsf nflu ljz]if sfo{qmd Nofpg],
;ldltn] lbPsf lgb]{zg kl/kfngf u/fpg],
b'O{ aif{;Dd ;/sf/L lgsfoaf6 %) nfv d"No dflysf ;jf/L ;fwg lsGg /f]s
pRr cfo ePsf] kl/jf/ tyf :yfoL lsl;dsf] /f]huf/L /x]sf kl/jf/df lbFb} cfPsf]
;fdflhs ;'/Iffjfktsf] eQf s6f}tL
20

  k wfgdGqL, dGqLx?sf ;fy} ;lrjx?sf] ;lrjfnosf] ;+Vof tyf pgLx?sf] vr{df
s6f}tL ug]{
 ;fj{hlgs vr{ k'g/fjnf]sg cfof]usf] k ltj]bg ;fj{hlgs ub}{ ;'emfj sfof{Gjog
-cgfjZos ljleGg ;ldlt tyf cfof]hgfx?sf] vf/]h ug]{_
 ;/sf/sf ljleGg lgsfo tyf ;+:yfgdf /x]sf sf]ifx?sf] pkof]u ug]{
 sDtLdf Ps aif{ tna j[l4 gug]{
 s/sf] bfo/f km/flsnf] agfpg] -l8lh6n dfs]{l6ªnfO{ s/sf] bfo/fdf Nofpg],
larf}lnofx?nfO{ nfO;]G;sf] Joj:yf u/]/ s/ nufpg] cflb_
 s[lifdf cfj4 o'jfx?nfO{ ;Ddfg ug]{ kl/kf6Lsf] ljsf; ug]{
 a}+s tyf ljQLo ;+:yfdf clgjfo{ ?kdf s[lif lj1 /fVg]
 s[ifs /fxt sf]ifsf] Joj:yf ug'{kg]{
 ljb]zL ko{6s cfsif{0fsf nflu ;"rgf k ljlwsf] pRrQd pkof]u ug{] .
 ljB't pTkfbg;Fu} k zf/0f, ljt/0f / Jofkf/df lghL If]qsf] ;xeflutf
 ljB't lgof{tdfkm{t k f]T;fxgsf] Joj:yf -cGo pBf]u;/x_
 ;fgf tyf demf}nf, 7"nf pBf]u tyf Joj;fo, hnljB't, s[lif, ko{6g, k"jf{wf/
nufotsf If]qdf 5'6\ofpg] ljsf; vr{nfO{ /f]huf/L ;[hgf;Fu hf]8\g]
ग. ऩत्रकायका अधम सुझावहरु्


खचथ कटौततको ऺेत्र् CEO सॊ चारकको ऩारयश्रतभक सुष्ट्रवधा ।



वजेटको ५प्रततशत तत्कार याहत प्माकेजभा लमाउनु ऩने ।



फैङ्कहरुरे कृष्ट्रषभा २० प्रततशत रगानी गनुऩ
थ ने ।



हाम्रो फनको व्मवस्थाऩन गयी फनजधम उत्ऩादन फढाई योजगायी सृजना य आमात
प्रततस्थाऩन गनुऩ
थ ने।



कृष्ट्रष ऺेत्रराई बायतरे के सुष्ट्रवधा / सहुतरमत ददएको छ अध्ममन गयी हाम्रो उद्यभी
व्मवसामीरे प्रततस्ऩधाथ गनथ सक्ने गयी कामथक्रभ लमाउने ।



फैङ्क ष्ट्रवन्त्तम सस्थारे प्रदान गनथ सक्ने सहुतरमत कजाथहरु review गने ।



तसॊ हदयवाय तबत्र कुन तहरे कतत सवायी साधन प्रमोग गदथछना् त्मसवाऩत कतत खचथ
राग्छ, ऩूव थ तब आई ष्ट्रऩ / तब तब आई ष्ट्रऩ रे कतत सुतफधा तरधछना् अध्ममन गयी खचथ
कटौती गनुऩ
थ ने ।
21

 

दुगभ
थ स्थानभा ष्ट्रवकासको रागत फष्ट्रढ हुने हुॉदा य जनसख्मा कतभ हुने हुॉदा जनसख्माराई
कभ बाय ददई सभावेशी ष्ट्रवकासको ष्ट्रहसावरे

फजेट वनाउनु ऩने ।



रुग्ण उद्योग सॊ चारन य बएकाको ऺभता अतबफृष्ट्रि गने ।



तफदे शभा यहेका श्रतभक भात्र होईन योजगायदाता, व्मवसामी, उद्यभी NRN राई ष्ट्रपताथ
लमाई योजगाय सृजना गनुथ ऩने ।



अनुत्ऩादक खचथ नगयी ष्ट्रवन्त्तम अनुशासन कामभ गनुऩ
थ ने ।



ऩेिोरीमभ ऩदाथथ आमात प्रततस्थाऩन गनथ ष्ट्रवद्युत आमोजना चाॉडै सकौँ ।

४. सहकायी ऺेत्र:तभतत 2077/1/2९ गतेको अथथ सतभततको फैठकभा आतथथक ष्ट्रवकासको ते स्रो स्तम्बको रुऩभा
यहेको सहकायी ऺेत्रराई जनताको आवश्म कता अनुरुऩ प्रविथन, सुदृष्ट्रढकयण य ष्ट्रवकास गदै
जनताको आतथथक तथा साभान्जक अवस्थाभा सुधाय लमाउन साथै सहकायीहरुको प्रबावकायी
ु ो बूतभका तनवाथह गने
सञ्ा ोरन य व्मवस्थाऩन गनथ सयकाय य सहकायीहरु फीच सम्फधध सेतक
सहकायीहरुको छाता सॊ गठनको रुऩभा यहे को याष्ट्रष्ट्रम सहकायी भहासॊ घ तर. नेऩारका अध्मऺ य
अधम सम्फि ऩदातधकायीहरुसॉग नोवर कोयोना बाइयसको भहाभायीरे सहकायी ऺेत्रभा य सभग्र
अथथतधत्रभा ऩाये को प्रबाव, सहकायी ऺेत्रभा ऩये को नकयात्भक प्रबावराई ऩुनरूत्थान गनथ आगाभी
आ.व. को फजेटभा सम्फोधन हुनऩु ने ष्ट्रवषम तथा अधम प्राथतभकताका ऺेत्रहरु रगामतका
सभसाभमीक ष्ट्रवषमभा छरपर बई तनम्नानुसायका सुझावहरु प्राप्त बएको तथमो ।


सफै प्रकायका सहकायी सॊ घ /

सस्थाभा नगयऩातरका ऺेत्रतबत्र सॊ चारन बएको हकभा

५ प्रततशत य उऩभहानगयऩातरका य भहानगयऩातरका ऺेत्रतबत्र सॊ चातरतराई १०
प्रततशत भात्र आमकयको व्मवस्था हुनऩु ने ।


स्थामी रेखानम्वय तरन छु ट बएको सहकायी सस्थारे ऩतछलरो दुई वषथको रे खा
ऩरयऺण प्रततवेदनको आधायभा प्मानभा दताथ गनथ २०७७ चै त भसाधत सम्भको रातग
अन्धतभ ऩटक भौका ददने व्मवस्था हुनऩु ने ।



सहकायी सॊ घ / सस्थाहरुरे फचतभा प्राप्त गने ब्माज आम्दानीभा अतग्रभ कट्टा गनुथ नऩने
व्मवस्था हुनऩु ने ।

22

 

वान्णज्म तथा ष्ट्रवकास फैङ्कहरुरे सहकायी सॊ घ

/ सस्थाभा रगानी गये को कजाथ य

सहकायी सॊ घ / सस्थाफाट सदस्महरुराई प्रदान गने कजाथभा ६ प्रततशत अनुदान ददनुऩने
व्मवस्था हुनऩु ने ।


सहकायी सॊ घ

/ सस्थाहरुरे उत्ऩादन गये को फस्तु तथा भारसाभानभा राग्ने

अधत्शुलकभा आॊन्शक वा ऩुयै छु ट ददने व्मवस्था हुनऩु ने ।


तयरता व्मवस्थाऩनका रातग सफै सहकायी सॊ घ / सस्थाफाट मोगदान सभेत यहने गयी
ष्ट्रवऩत तयरता कोष स्थाऩना हुनऩने ।



सहकायीभा जीन्खभ धमुतनकयणका रातग सहकायी कजाथ सूचना केधि य फचत तथा ऋण
सुयऺण कोष स्थाऩना हुनऩु ने ।



सहुतरमतऩुणथ ऋण तथा मुवा तथा साना व्मवसामी स्वयोजगाय कोषराई याष्ट्रष्ट्रम
सहकायी सॊ घ / सॊ स्थाभा ऩरयचारन हुने व्मवस्था गरयनुऩने ।



सयकायफाट ष्ट्रवतयण हुने ष्ट्रवतबन्न प्रकायका याहतका कामथक्रभहरु सहकायी सॊ घ

/ सस्था

भापथत ऩरयचारन हुनऩु ने ।


सहकायी सुऩथ भूलम ऩसर (कोऩसऩ) प्रविथनका रातग ष्ट्रवशेष प्माकेजको व्मवस्था
हुनऩु ने ।



याष्ट्रष्ट्रम सहकायी फैङ्कराई सभासोधन (clearing house )को सदस्मता प्रदान गने नीततगत
व्मवथा हुनऩु ने ।



सहकायी सॊ घ / सस्थाहरुराई एष्ट्रककयणका रातग प्रोत्साष्ट्रहत गनथ आमकय छु ट हुनऩु ने
।



ष्ट्रवन्त्तम कायोवाय गने सहकायी सॊ घ

/ सस्थाहरुका रतग कोतबड १९ भहाभायीको

अवतधबय कृष्ट्रष, साना व्मवसाम य रघुकजाथभा राग्ने व्माजभा अनुदान ददने व्मवस्था
हुनऩु ने ।


सहकायी ऐन, २०४७ सॉग वान्झएका ४७ वटा ऐनहरु सॊ शोधन हुनऩु ने ।



सहकायी भापथत ७ वटै प्रदे शभा हरयतगृह, प्रत्मेक ऩातरकाभा सहकायी खाद्य बण्डाय,
प्रत्मेक ३ ऩाएक ऩने स्थानभा आवश्मक प्रष्ट्रवतध तथा प्रष्ट्रवतधक सष्ट्रहतको वीउ ष्ट्रवजन
प्रशोधन केधिको स्थाऩना हुनऩु ने ।



सहकायी भापथत सॊ बाव्मताको आधायभा एक गाउॉ उत्ऩादन भोडरभा जग्गा फाॉझो नहुने
गयी सहकायी खेती पाभथको प्रविथन हुनऩु ने ।
23

 ५. फैंष्ट्रकङ्ग ऺेत्र:तभतत 2077/1/30 गते को अथथ सतभततको फैठकभा फैंकहरु फीच आऩसी सभधवम य सहमोग
भापथत फैंष्ट्रकङ्ग ऺेत्रराई प्रबावकायी रुऩभा सञ्ाथरन गयी जनताराई तछटो य उऩमोगी फैंष्ट्रकङ्ग
सेवाहरु उऩरब्ध गयाउन आवश्मक नीतत, प्रष्ट्रक्रमा य प्रष्ट्रवतध अऩनाउने य कामाथधवमन गने साथै
सभमसाऩेऺ फैंष्ट्रकङ्ग नीतत तनभाथण गनथ नेऩार सयकाय य नेऩार याष्ट्र फैंकराई सुझाव य सहमोग
ऩुमाथ ेउन स्थाष्ट्रऩत फैंकहरुको न्शषथ सॊ गठन नेऩार फैंकसथ एसोतसएसनका अध्मऺ य अधम सम्फि
ऩदातधकारयहरुसॉग नोवर कोयोना बाइयसको भहाभायीरे फैंष्ट्रकङ्ग ऺेत्र साथै सभग्र

अथथतधत्रभा

ऩाये को प्रबाव, फैंष्ट्रकङ्ग ऺेत्रभा ऩये को प्रबावराई सम्फोधन गनथ आगाभी आ.व. को फजेटभा
सभाष्ट्रहत हुनऩु ने ष्ट्रवषम साथै अधम प्राथतभकताका ऺेत्रहरु रगामतका सभसाभमीक ष्ट्रवषमभा
बएको छरपरफाट प्राप्तस सुझावहरु दे हाम फभोन्जभ यहे का छना् ।


कोयोना बाईयसको कायण ऺतत हुने प्रबाष्ट्रवतराई फेस ये टभा कजाथ प्रवाह गनुथ
ऩने।



साना भझौरा उद्यभीहरुराई सहुतरमत दयभा ऋण ददनुऩने ।



भूिान्स्ितत दय बधदा २-३ प्रततशत फढी ऋण प्रवाहको व्माजदय हुनऩु ने ।



एउटा ठाउॉभा २/३ वटा ATM को सट्टा एउटै ATM याखेय खचथ घ्छ।



फेसये ट घटाएय lending rate घटाउनु ऩने ।



नेऩार याष्ट्र फैङ्कको तनदे शन अनुसाय २ प्रततशत ब्माजदय घटाउन बतनएको Loss
बएका सस्थाराई फेसये टभा ददइने तय loss नबएकाराई घटाउन नहुने ।



केधि, प्रदे श, न्जलरा, स्थानीम सॊ मधत्र वनाएय त्मसफाट कजाथ प्रवाहाभा के के
सभस्मा छना्, के केभा रगानी गनथ सष्ट्रकधछ अध्ममन गनुऩ
थ ने



।

Cash payment सट्टा digital payment गनथ सक्यो बने money laundering योक्न
सष्ट्रकने बएकोरे , digital banking भा जानु ऩने ।



५ फषथ तबत्र basic item भा आत्भतनबथय हुन सक्ने target वनामौ बने कृष्ट्रषभा
रगानी फढाउन सष्ट्रकने , मस ऺेत्रभा आकष्ट्रषत
थ हुधछ ।



Deposit को ब्माजभा १५ प्रततशत कय नतरने ।



Cement को भूलम सयकायरे तोक्ने य Road फनाउन प्रमोग गने ।
24

 

फैङ्करे ददने याहात ऋन्णराई भात्र बएकोभा ऋणको ग्राहकराई ऩतन हुनऩु ने गयी
याहतको trickle down हुनऩु ने ।



याहत ततनथ सक्नेराई (auto loan ,salary फुझ्ने) हुन ु हुॉदैन ये ड जोनभा हुनेराई
भात्र हो ।



कृष्ट्रषभा Comprehensive packge आउनु ऩदथछ फैङ्करे रोन ददएय भात्र हुदैन
ष्ट्रवउ, भर, तसॊ चाई सवैराई सभेटेय प्माकेज लमाउनु ऩदथछ ।



याहत SMEs राई हुनऩु दथछ जो अथथतधत्रको भेरुदण्ड हो ।



जसरे योजगायी तसजथना गनथ सक्छ ,नवप्रवथतन लमाउन सक्छ फजेटरे त्मसतपथ
जोड ददनु ऩदथछ ।



Big house family भा बएको Profit जनताभा आउनु ऩदथछ ।



फैङ्कहरुरे जहाॉफाट तडऩोन्जट उठाउॉछ त्महाॉ तनन्श्चत प्रततशत ऋण प्रवाह हुनऩु ने,
त्महीकै भातनसराई उद्यभी वनाउऩने व्मवस्था गनुऩ
थ ने ।

६. नेऩार चाटथ डथ एकाउण्टे ण््स (सॊ स्था य सॊ घ) :तभतत 2077/02/01 गते को अथथ सतभततको फैठकभा अधतयाष्ट्रष्ट्रम भाधमता य अभ्मास अनुरूऩ

रेखा ऩेशाराई भमाथददत य ऩायदशॉ फनाउदै

व्माऩाय वान्णज्म, याजश्व, रेखा सम्फधधी नीतत,

प्रष्ट्रक्रमा य प्रणारीराई सभमसाऩेऺ सदृढ गयी आतथथक ष्ट्रवकास य

सुशासन कामभ गनथ नेऩार

सयकायराई आवश्मयक सुझाव य सहमोग ऩुमाथआउने सॊ स्थाहरु नेऩार चाटथडथ एकाउण्टे ध्स सॊ स्था य
नेऩार चाटथडथ एकाउण्टे ध्स सॊ घका अध्मऺ य अधम सम्फिऩदातधकायीहरुसॉग नोवर कोयोना
बाइयसको भहाभायीरे सभग्र अथथतधत्रभा ऩाये को प्रबाव, उि प्रबावराई सम्फोधन गनथ आगाभी
आ.व. को फजेटभा सभाष्ट्रहत हुनऩु ने ष्ट्रवषम साथै फजेटभा प्राथतभकीकयण हुनऩु ने ष्ट्रवषम य
ऺेत्रहरुका सम्फधधभा छरपर बई दे हाम फभोन्जभका सुझाव प्राप्त

25

बएको तथमो ।

 क. कृष्ट्रष ऺेत्रभा:-

 दे शको आतथथक भेरुदण्डको रुऩभा यहेको कृष्ट्रष ऺेत्रको ददगो ष्ट्रवकास गनथ तथा योजगायी गनथ
तथा दे शराई आत्भतनबथय फनाउन कुर फजेटको २० दे न्ख २५ प्रततशत फजेट आवश्मक
ऩने ।

 सयकायरे कृष्ट्रष उऩजको भूलम तनबाथयण गरय सयकायप्रतत न्जम्भेवाय सॊ घसस्था भापथत खरयद
गनुऩ
थ ने य सॊ करन य बण्डायण स्थानीम तनकामको सभधवमभा गनुऩ
थ दथछ।

 g]kfn df clxn] rln/x]sf] s[lif ;xsf/L, o'jf :j/f]huf/, k wfgdqL /f]huf/L sfo{sd








nfO{ Pslqt ul/ ;/sf/ Reward based Funding cfwf/ df cg'bfg lbg' ऩने ।
;do cg's'n s[lif gLltx¿ dfkm{t s[lif If]qsf] k aw{g ug]{ . gofF gofF k ljlwx? leqfpg]
. s[lif If]qnfO{ pRr k fyldstfdf /fVg] .
:yfgLo lgsfo;+usf] ;dGjodf cGo If]qaf6 a]/f]huf/ ePsf tyf ljb]zaf6 kms]{sf
g]kfnLx?sf] /f]:6/ agfO{ pgLx?sf] OR5f adf]lhd s[lif If]qdf kl/rfng ug]{,
dn tyf lahx? ;'ky d'Nodf pknAw u/fpg' ऩने ।
rfdn / cGo s[lif pTkfbgx¿sf] cfoftdf nfUg] s/nfO{ kl/dfh{g ul/ cfoftnfO{
lg?T;flxt ug{'kb{\5 . ;/sf/n] hUufsf] alu{s/0f ;d]tu/L v]tLof]Uo hldgnfO{ cGo
k of]hgdf nufpg k'0f{?kdf aGb]h ug{'kb{5 .
lgof{t ug{ ;lsg] s[lif pTkfbgx¿nfO{ ;/sf/n] ljleGg ;+oGq dfkm{t k f]T;fxg ug{'kb{5
.

 xfdLn] emG8} %)) s/f]8 ?k}ofsf] :ofp cfot ub{5f}+ . oftfoft ;'ljwf / sf]N8:6f]/]h
;'ljwfsf] cefjsf sf/0f g]kfnL :ofp cem} ahf/ aflx/ 5 . ;/sf/n] o:tf] cj:yfdf
pko'Qm oftfoft ;'ljwfsf] Joj:yf tyf sf]N8:6f]/]h ;'ljwfsf] Joj:yf ug{'kb{5 . ;fy}
sf]N8:6f]/]h ;+rfnsnfO{ s/ 5'6 tyf cg'bfgsf] Joj:yf u/L k f]T;fxg ug{'kb{5।
 g]kfn ;/sf/n] cfly{s jif{ @)&#÷&$ b]lv @)*@÷*# ;fnnfO{ kmn bzssf] ¿kdf
3f]if0ff ul/;s]sf] kl/k Ifdf cl3Nnf] jif{dfq nueu *)) s/f]8 ?k}of j/fj/sf] kmnkm'n
ljleGg b]zaf6 cfoft ul/Psf] b]lvG5 . kmn bzssf] nIo k"/f ug{ ;/sf/n] o; If]qdf
yk gLltx¿ agfO{ g]kfnnfO{ kmnkm"ndf cfTdlge{/ agfpg] lbzfdf sfd cuf8L a9fpg'
kb{5
 s[lifhGo pTkfbgdf larf}lnofsf] pRr k efjsf sf/0f jf:tljs ls;fg / pkef]Qmf b'a}
3f6fdf 5g\. ;/sf/n] lo If]qx?df klg plrt Wofg lbg' cfjZos 5 .
26

  hUuf k'ln+u, a}+s, Plss[t tyf laz]if s[lif ks]6 If]q h:tf cjwf/0ff cjnDag ug{'kb{5
. ;Dej eP;Dd s'g} a:t' ljz]if pTkfbg If]q ;d]t tf]Sg'kb{\5 .
 af:tlas ls;fgsf] ;x'lnot shf{df kx'r k'u]sf] 5}g eg] Joj;flos 3/fgf tyf
gSsnL ls;fgx?n] o;sf] b'?kof]u u/]sf] b]lvG5 . ;/sf/n] o:tf] shf{sf] pkof]lutfsf]
nflu cfjZos gLltut lg0f{ou/L 7f]; sbd rfNg'kg]{ b]lvG5 ।
 Hofnfbf/L sd{rf/L tyf k f]k/fO6/sf] ! nfv;Ddsf] s[lif cfo s/ 5'6 ug{'kb{5 .
 sf]/f]gf dxfdf/Ldf ns8fpgjf6 tyf df};d km]/abnaf6 k efljt ls;fgx?nfO{ /fxt
Kofs]h 3f]if0ff ug{'kb{5 ।
ख. रोजगारी ससजजना सध
ु ार सम्बन्धी सध
ु ार

 sf]/f]gf sf] c;/ ;Dk"0f{ If]qdf k/]sf] a]nf g]kfn ;/sf/ n] /f]huf/L l;h{gf sf] nflu
lgGgfg';/ sf] sfd ug{'kg]{।
 g]kfn ;/sf/ sf] aGb cj:yfdf df /x]sf] pBf]ux? k b]z ;/sf/ tyf :yfgLo ;/sf/ df
slDtdf $)% :jfldTj x:tfGt/0f ul/ tTsfn ;'rf? ug{'kg]{ b]lvG5 o; af6 :yfgLo
;/sf/, k b]z ;/sf/ sf] nufgL a9g], pQ/bfloTj klg a9\g] / /f]huf/L l;h{gf x'g]5 .
 clxn] aGb /x]sf] pBf]ux? h:t} ;'gjn lrlg sf/vfgf , les{'l]6 sfuh sf/vfgf,
uf]vf{nL /a/ pBf]u, lj/f6gu/ h'6 ldn h:tf pBf]u x? tTsfn ;+rfngdf e एdf
slDtdf @ nfv /f]huf/L l;h{gf x'g] tyf :yfgLo ;/sf/, k b]z ;/sf/ sf] cfly{s
lqmofsnfk a[lb x'g]5 .
 cf=j= @)&&÷&* tyf &*÷&( df pwf]u, k lalw, tyf Ifdtf la:tf/ u/]df ;f] nufgL
/sddf !%) k ltzt सम्म /sdnfO{ k'+lhs[t ug{ lbg] . o;n] p4ld Aoa;fodf cfslif{t
x'g]5 eg] /f]huf/Lsf cj;/ klg v'Ng]5g . Aoa;foLn] klxnf s/ ltl/;s]kl5 kl5 s/
lkmtf{ / cg'bfg eGbf of] k ToIf tyf Aoa;foLnfO{ cfslif{t ug{ d2t ug]{5 =
 cf=j= @)&^.&& df btf{ eO{ o;} cf=j= leq ;~rfngdf cfpg] ljz]if pBf]u / ko{6g
pBf]unfO{ cfufdL kfFr aif{ k'0f{ cfos/ 5'6 / To;kl5sf ltg aif{sf] cfodf nfUg]
s/df krf; k ltzt s/ 5'6 ug]{ .
ग. ष्ट्रवत्तीम फजेट तमायीका रातग सुझावहरु

 ljleGg txut ;/sf/sf] s/ p7fpg] k ls of ;/nLst[ ug{] tyf Psåf/ k 0ffnL
ljsf; ug{] .
 ;+l3o ;/sf/n] xfn @) nfv eGbf sd tyf Eof6df sf/f]af/ gePsf s/bftfsf]
dxfgu/, pkdxfgu/, gu/kflnsf tyf ufFpkflnsfsf] cfwf/df If]qut ?kdf ;fgf
s/bftfaf6 ;+sng ul//x]sf] cfos/ Ps4f/ ;+oGq lgdf{0f ul/ :yfgLo lgsfoaf6g}
;+sng ug]{ Joj:yf ug{] .
27

  Ps4f/ k 0ffnLsf] Joj:yf ko{6saf6 p7fOg] s/df klg nfu' ug{kg]{ b]lvG5 .
 SWEAT Equity s.] xsdf ;]jf k bfg ub.{ geP/ cGo b]zx?df e}m SWEAT Equity
lg;u{ ub.{ s/ nfUg] Joj:yf ul/Pdf o;n] k"FhL lgd.{0f ug{'kg]{ .
 cgnfO{g kf]6{nnfO{ d"=c=s/= gnfUg] Joj:yf ul/ o:tf cgnfO{g kf]6{ndf cfj4 ePsf
;]jf k bfosx?n] slDtdf Kofgdf btf{ ePsf] Joj:yf u/]df
c;+ul7t If]qnfO{ s/sf] bfo/df NofO{ s/sf] bfo/f j[l4 ug{ ;xof]u k"Ug] .
 jfl;Gbf k fs[lts JolQm ;/xg} jfl;Gbf lgsfosf] z]o/sf] lg;u{sf] cfodf s/sf] b/
sfod ug{] ।
 3/ hUuf vl/bsf] sf/f]af/df nfe u0fgf ubf{ vl/b d'Nodf d'No j[l4 b/sf] ;dfof]hg
;d]t ug]{ Joj:yf ubf{ jf:tljs nfedf dfq s/ ltg'kg]{ x'g] b]lvG5 .
 g]kfn rf6{8{ Psfp06]06\;\ ;+:yf cfOSofgaf6 hf/L u/LPsf NFRS sfo{Gjogdf Nofpg
sfo{Gjog lgsfo ( Enforcing Agency ) u7g ug'{kg]{ b]lvG5 . pSt lgsfodf NFRS
lj1sf ?kdf rf6{8{ Psfp06]06\;\x?sf] kof{Kt lgo'lSt u/fpg' kb{5 .
 hf]lvdsf cfwf/df jf sf/f]af/sf] cfwf/df a}+s tyf ljQLo ;+:yf, jf 7'nf ;xsf/L
;+:yfx?sf] zfvf cl86sf] cjwf/0ffnfO{ h?/L u/fpg'kg]{ .
 g]kfn k x/L s]Gb Lo cg';Gwfg Ao"/f] cGtu{t km/]lG;s clws[tsf ?kdf rf6{8{
Psfp06]06 lj1 /flvg'kg]{ .
 /fh:j j[l4 tkm{ sfg'gL ?kn] g} sdfPsf] ;DklQ klg cfjZos sfuhft ;'/lIft /fVg
5'6]sfn] ;f] ;DklQ 3f]if0ff u/L To;df !) k ltztsf] b/n] s/ lt/]df ;f] ;DklQsf]
n]vfª\sg x'g] / eljZodf ;f] ;DklQsf] ; f]t s'g} klg k of]hgsf] nflu gvf]lhg] Joa:yf
ug]{ .
 ;fdflhs ;~rfndf lj1fkg ubf{ !# k ltztsf] æ;+rf/ ;Dks s/Æ sf] ?kdf Psn b/
nufPdf / ;f] s/ a}+ssf] sf8{af6 ;f]em} e'QmfgL ug{ ldNg] agfpg] .
 ;+l3o, k b]z / :yflgo:t/sf] sf]/f]gf /f]syfd sf]ifdf rGbf of]ubfg u/]df ;f] /sd
cfos/ k of]hgsf nflu vr{ n]Vg lbg] eGg] Joa:yf /fhkqdf k sfzg ug{] .
 Joa;fo aGb ug{ rfx]df Psdbd} ;/lns[t tl/sfn] s]lx /fh:j lt/]df ug{ ;lsPdf
7'nf] /fh:j ;+sng x'g ;Sg] .
 sDkgLx?nfO h/Ljfgfx?df cflzs 5'6 lbO{ cBfjlws ug]{ cj;/ lbg'kg{] .
 vr{ s6f}tL tkm{ ldtJooL ?kdf s/ p7fpgsf nflu b'O{ k b]z jf b'O{ :yflgo tx ldnL
s/ p7fpg k f]T;fxfg ug]{ .
 ;/sf/n] cfufdL aif{sf ;Dk'0f{ uf]i7L sfo{qmdx? ;Dej eP;Dd cgnfO{gaf6 ug]{
Joa:yf ug]{ .
 s'n u fw:y pTkfbgsf] # b]lv % k ltZftsf] cfly{s k f]T;fxgsf] tof/L ug{'kg{]5 .
 ljb]zaf6 kms]{sf g]kfnLx?sf] /f]:6/ agfO{ pgLx?sf] OR5f adf]lhd s[lif If]qdf
kl/rfng ug]{ ।
28

  aLp / la?jfsf] IfltnfO{ b[li6ut ub}{ s[lifleq cg';Gwfg / ah]6 ljlgof]hg ug{'k5{ ।
 xf]6n, oftfoft, cfGtl/s/ jfXo p8fg, 6«fen / 6';{;Fu ;DalGwt If]qx¿ऱाई व्याजमा
अनुदान ;fjf Aofh e'QmfgLsf] Dofb slDtdf Ps jif{;Dd k/ ;fl/lbg], slDtdf b'O{aif{ s/
5'6 lbg], ;/sf/L z'Ns tyf gljs/0f b:t'/ lgz'Ns agfpg] तथा o; aif{sf]3f6fnfO{
k'+lhs[t ug{ lbg] Aoa:yf ldnfpg] h:tf Aoa:yf ug]{ .
 cfGtl/s ko{6g k aw{g ug{ txut ?kdf ;/sf/L sd{rf/Lx?nfO{ clgjfo{ !) lbgsf]
छुट्टी ददई ed{0f ul/ Eof6 lan k]z u/]df oftfoftdf] vr{ tyf a:g vfgsf] vr{ bfjL
ug{ lbOg] Joब:yf ug{'kb{5 ।

 rflh{+u :6]zgx¿sf] lgdf{0fdf ;/sf/n] s/ 5'6 lbg] ।
 ljw'tLo ;jf/L;fwg, rflh{+u :6]zg, ljw'tLo vfgf agfpg] r'nf], cflbdf s/ 5'6 tyf
cg'bfg h:tf l:sd NofO{ sfof{Gjog ug{' kb{5 .
 g]kfn rf6{8{ PsfpG6]G6;\ ;+:yfn] NofPsf] o'l8g UDIN cjwf/0ff k"0f{ ¿kdf sfof{Gjog
ug]{ नीति lng' पने ।
 sDkgL P]g @)^# tyf ;+:yf btf{ P]g @)#$ adf]lhd btf{ ePsf ;a} lgsfox?sf]
;+rfnsx?sf] clgjfo{ ?kdf ljw'tLo b:tvt (Digital Signature) sf] Aoa:yf ul/ ljlQo
kf/blz{tf बढाउन नीति lng' पने ।
 l8lh6nfOh];gsf] k jw{g ug{ पने ।
 lahg]; k f];]; cfp6;f]l;{8df bIf t/ lskmfotL OlGhlgo/x?n] ;km\6j]o/ agfpg] /
ljZjahf/df las L ug{] .
 s[lifnfO{ k ljlwd}qL agfpg] .

7. अथथ ष्ट्रवऻ:तभतत 2077/02/01 गते को अथथ सतभततको फैठकभा

नोवर कोयोना बाइयसको भहाभायीरे

सभग्र अथथतधत्रभा ऩाये को प्रबाव, उि प्रबावराई सम्फोधन गनथ आगाभी आ.व. को फजेटभा
सभाष्ट्रहत हुनऩु ने ष्ट्रवषम साथै फजेटभा प्राथतभकीकयण गनुथ ऩने ऺेत्रहरु रगामतका सभसाभमीक
ष्ट्रवषमभा नेऩारको अथथतधत्रका सम्फधधभा याम्रो ऻानयाख्नुत हुने य ष्ट्रवतबन्न

तनकाम तथा सॊ घ

सॊ स्थाभा आफि बई अनुबव हातसर गनुह
थ न
डा. गोष्ट्रवधद नेऩार, डा. चधिभणी
ु े ष्ट्रवऻ व्मन्ित्वहरु
अतधकायी, डा. तडलरी याज खनार, प्रा.डा. ष्ट्रवश्वम्बय प्माकुये र य डा. शॊ कय शभाथसॉग छरपर बई
दे हामका सुझावहरु प्राप्तह बमो ।
29

  थ्रेसहोलड तोकी तरव ददने ।
 कम्ऩतनको राबाॊस ५ प्रततशतभा तसतभत गने ।
 याजस्व घ्ने, कय ततने ऺभता कभ हुने, आम कभ यहे को अवस्थाभा हाम्रो ऺभता तबत्र
यहे य ऋण उठाउनु ऩने ।
 Resource फाॉडपाॉडभा प्राथातभकता ऩुन तोकी सुत्र पभुर
थ ा ऩरयवतथन गने ।
 आकस्भीक कोषको व्मवस्था गरय सॊ घ य प्रादे न्शक तहभा प्रमाप्त यकभ याख्नु ऩने य
बोतरका ददन अतनश्चतता यहे को हुॉदा कहाॉ कतत आवश्मक ऩदथछ सोही अनुसाय काभ
गनुऩ
थ ने

।

 Human life छान्ने की Economic cost छान्ने बन्ने trade off दे न्खएको ।
 फजेटको आकाय फढाउन नहुने, धमुनतभ फजेट लमाउनु ऩने ऩूयक फजेट ऩतछ लमाउनु ऩने
।
 प्रदे शको याजस्व सॊ करनभा ऺभता घटे को, प्रदे श ष्ट्रवशेष सभस्मा य खचथ ऺभता पयक
यहे को ।
 कय ततने सभमकोextention गनुऩ
थ ने ।
 Job less हरुराई support हुनेगरय कामथक्रभ लमाउनुऩने ।
 cash reserve ratio १ प्रततशत घटाउनु ऩने
 फैङ्कफाट तरएका ऋणहरुmonitary policy आउदा Reschedule / restructure गने ।
 पयक पयक हावाऩानीको तडतबडेधड तरने गयी जुन

जुproduct
न
जुन हावाऩानी बएको

ठाॉउभा याम्रो हुधछ त्मसभा पोकस गरय
processing industry स्थाऩना गने ।
 नमाॉ कामथक्रभ नलमाउने ।
 Globalization त्मही ष्ट्रहसावरे नजाने हुॉदा आत्भतनबथयता उधभुख अथथतधत्र अवरम्वन गनुऩ
थ ने
।
 स्वास््म सेवाराईFocus दठक छ तय थऩ ऩरयस्कृत रुऩभा प्रथातभकताभा याख्नुऩने ।
 खाद्याधम आऩुततथ, public distribution

system, श्रभ वजायको अवस्था, ४०-४५ राख

वेयोजगायीराई सम्वोधन नगये भा सॊ कट तनम्त्माउछ ।
 Social security system one integrated रुऩभा सॊ चारन गनुऩ
थ ने ।
30

  Fiscal stimulate packge लमाउनु ऩदाथ सभग्र फचाउने ष्ट्रहसावरे
GDP को ६-७ प्रततशतDeficit Financing गनुऩ
थ ने ।
 नततजाभा आधारयत खचथ प्रणारी अऩनाउने ।
 वोडथ य सतभतत खाये ज गने , तबन्जट नेऩारको फजेट तान्ने, भेगा सीटी, स्भाटथ तसटी,
भोनोये र,अधतयाष्ट्रष्ट्रम फैठकराई छु ट्याएको ऩैसाफाट खचथ गने स्रोत जुटाउने ।
 फजेट तनभाथण गदाथ स्वास््मको

/ कोयना बाईयसको प्रबाव कष्ट्रहरेसम्भ यहने बन्ने

अतनन्श्चतता, फजेट कामाथधवमन कभजोय छ,अवको ददनभा कामाथधवमन कभजोय छ बन्ने
भाधमता / आधायभा फजेट फनाउनु ऩने ।
 स्वास््म, याहत य योजगायी ऩष्ट्रहरो प्राथातभकता याख्ने ।
 Rapid assessment / स्वास््म ऺेत्रको स्वेतऩत्र
 Health equipment

आउनु ऩने ।

य औषधी आमात गनथ जेठ १५ सम्भ यहे को छु ट सुष्ट्रवधाराई

तनयधतयता ददनु ऩने ।
 प्रधानभधत्री योजगाय कामथक्रभ
flagship कामथक्रभको रुऩभा लमाउनु ऩने ।
 अनौऩचारयक ऺेत्रभा २५ राख वेयोजगाय हुने ।
 प्रधानभधत्री कृष्ट्रष आधुनीकीकयण कामथक्रintegrated
भ
रुऩभा रैजानु ऩने ।
 ष्ट्रवउको replacement कन्म्तभा ३० प्रततशतरे हुनऩु ने ।
 Equipment hiring center याख्ने subsidy ददएय सहकायीराई सभावेश गने ।
 प्रदे श २ भा ५० प्रततशत तसॊ चाई काभ नराग्ने बएकोरे भभथत गये य चराउनु ऩने ।
 ५ नॊ प्रदे शभा ढु वानी साधनराईsubsidy ददएय कृष्ट्रष एम्वुरेधसको कामथक्रभ लमाएको
त्मसै कामथक्रभ सवै ठाउभा लमाउनु ऩने ।
 Land Bank को सट्टा contract law flexible फनाएभा फाॉझो जग्गा नयहने ।
 social security fund भा दताथ गनथ आउन प्माकेज ददने ।
 तयरता फढाएयcost of capital घटाउने ।
 सडक रगामतएक ततहाईproject घटाउने ।
 स्वास््मकभॉ, सुयऺाकभॉ, सूचनाकभॉ य आऩुततथकभॉराई तफषेश ध्मान ददनुऩने ।

31

  जरष्ट्रवद्युतको उप्ऩादन ३००० भेघा वाट तमायी हुने बतनएकोभा
lock down रे project
cost कतत फढ्छ, वॊगरादे शरे ष्ट्रकधछ की ष्ट्रकधदै न ष्ट्रवश्लेएषण गनुथ ऩने।
 साभान्जक सुयऺाको यकभ ऩून थ ष्ट्रवचाय गरय गरयवराईभात्र फाड्नु ऩने ।
 खचथ गने ऺभता फढाउन मो मो गछु थ बन्ने कामथक्रभ आउनुऩने ।
 अष्ट्रहरेको iअवस्था हे येय स्वेतऩत्र जायी गनुऩ
थ ने ।
 Ditgital भा जानुऩने ष्ट्रवषमराई प्राथातभकता ददनुऩने ।
 वगथ, ऺेत्र, सभुदामतथा बूगोर ष्ट्रवशेष हे येय कामथक्रभ लमाउनु ऩने ।
 SMEs राई Stimulus गनथ GDP को ५ दे न्ख ७ प्रततशतको Economic याहात प्माकेज
लमाउनु ऩने ।
 प्रधानभधत्रीसॉग जोतडएका कामथक्रभ प्रदे श स्थानीमराई वाईऩास गये को कामथक्रभ सपर
नहुने हुॉदा मस्ता कामथक्रभ फधद गनुऩ
थ ने ।
 ष्ट्रवस्तायकायी सॊ ष्ट्रवधानको सॊ यचनागत सॊ शोधन गरय आमोग घटाउने
, भन्धत्रभण्डर सख्मा
घटाउने, केधिय भुख्मभधत्रीका सलराहकाय घटाउने ।
अधम सुझावहरु्
 कृष्ट्रष उऩज खाद्य सॊ स्थारे ष्ट्रकतनददने व्मवस्था तभराउने ।
 तेरको भूलम घटे को ष्ट्रवद्युत उत्ऩादन फढ्दा ऩेिोरीमभ ऩदाथथभा ततये को आधा कभ गनथ
सष्ट्रकने ।
 ब ुतभ फैङ्क सम्वधधीexpert नबएकोरे रागू हुन भुस्कीर छ ।
 याहत ष्ट्रवतयण सम्वधधी काभ नागरयक सभाज य स्थानीम जनप्रततनतधको न्जम्भा दददा याम्रो
हुने ।
 ऩमथटनभा FDI को direction ऩरयवतथन हुधछ । जहाजको
transit थाईलमाधडरे कभ गदथछ।
 Food habit भा change गनुऩ
थ दथछ ।
 आम्दानी य सम्ऩन्त्तराई आधाय भानेय स्थानीमरे त्माङ्क सॊ करन गने ।
 खचथ नीतत हवाईजहाज ष्ट्रकन्ने य करभ ष्ट्रकन्ने एउटै ।
 कृष्ट्रषको ष्ट्रवभा तथा वजायको ग्माये ध, टीऺततऩूततथ य नष्ट्रवके ष्ट्रकतनददने व्मवस्था गने।
32

 ऩरयच्छे द 3 : तनष्कषथ य सुझाव
आगाभी आ.व. को फजेट तथा कामथक्रभको रातग सम्फन्धधत भधत्रारम, आमोग तथा अधम सयकायी
तनकाम, तनजी ऺेत्र, सहकायी ऺेत्र, फैंष्ट्रकङ्ग ऺेत्र, सञ्ाअय ऺेत्र, अथथ ष्ट्रवऻ य अधम सम्फन्धधत सयोकायवारा
ऩऺसॉगको छरपरफाट प्राप्त सुझावहरुराई सतभततरे ऺेत्रगत आधायभा दे हाम फभोन्जभ ष्ट्रवश्ले।षण गयी
तनष्कषथभा ऩुगेको छ ।
1. आगाभी फजेटरे प्राथतभकता ददनु ऩने ऺेत्र सम्फधधभा:-








कोतबड 19 योकथाभ, तनमधत्रण, उऩचाय रगामत स्वास््म ऩूवाथधाय तनभाथण,
कृष्ट्रष प्रणारीको आधुतनकीकयण, व्मवसामीकयण, औद्योतगष्ट्रककयण य रुऩाधतयण,
उत्ऩादनशीर योजगायी य श्रभ व्मवस्थाऩन,
साना, घये र,ु भझौरा य ठू रा उद्योग व्मवसाम ऩूनस्थाथऩना य प्रविथन,
याहत व्मवस्थाऩन,
ष्ट्रवगतका आमोजना कामथक्रभहरुको तनयधतयता ।

2. स्वास््म ऺेत्र सम्फधधभा:-

 कोतबड 19 को प्रबाव योकथाभ, तनमधत्रण य उऩचाय गनथ स्वास््म ऺेत्रभा आगाभी
आ.व.को फजेटको 10% यकभ हये क तहरे ष्ट्रवतनमोजन गयी सॊ घ, प्रदे श य स्थानीम
तहरे सभधवमात्भक रुऩभा स्वास््मका ऩूवाथधाय तमाय गने,

 सॊ घ, प्रदे श य स्थानीम तहभा आवश्मक ऩने जनशिी,

Ventilators, ICU Bed य

Isolation bed रगामतका ऩूवाथधायको आवश्मकता ऩष्ट्रहचान गयी सरुवा योग अस्ऩातार
तनभाथण गनथ ऩमाथप्तग फजेट ष्ट्रवतनमोजन गने,

 सॊ क्रभण पैतरन नददन PPEs, sanitizer, gloves, testing kits, mask, औषधी
रगामत स्वास््म साभाग्रीहरु सभमभै ऩमाथप्ता भात्राभा खरयद गयी आऩूतॉ व्मवस्था
ु
सुतनन्श्चवत गने य मसको रातग ऩमाथप्त ा् फजेट ष्ट्रवतनमोजन गने य मस्ता साभग्रीहरु भुरक
तबत्र उत्ऩादन गनथ आवश्म क तमायी गने ,

 कोतबड 19 को तनमधत्रण य उऩचाय कामथभा खष्ट्रटने स्वास््मकभॉहरु, सुयऺाकभॉ ,
सपाई भजदुय, एम्फुरेधस चारक, आऩूतॉ व्मवस्थाभा सॊ रग्न श्रभीक रगामत
33

front

 desk भा काभ गने सम्ऩूणथ कभथचायीहरुको रु 35 राख सम्भको स्वास््म ष्ट्रवभा गरयददने
य त्मस्ता कभथचायीहरुको भनोवर उच्चच याख्नय अततरयि बत्ताको व्मवस्था गने ,

 स्वास््म वीभाका कामथक्रभहरुराई हये क नागरयक सम्भ ष्ट्रवस्ताय गने,
 कोयोनाको भहाभायीफाट सफै नागरयकको जीवन फचाउन जोन्खभमि ऺेत्रका
जनसभुदामको ऩयीऺणराई व्माऩक फनाई थऩ पैतरन नददने नीतत अधतयगत ऩमाथप्तऩ
फजेट ष्ट्रवतनमोजन गने,

 हये क प्रदे शभा एक/एक वटा स्तयीम प्रमोगशारा (lab) स्थाऩना गने,
 केन्धिम औषघी अनुसधधान केधि स्थाऩना गने य स्वास््म भधत्रारमभा प्राप्ता् फजेटको
कन्म्तभा 5% छु ट्या ेउने,

 तत्रब ुवन ष्ट्रवभानस्थर हुदै नेऩार प्रवेश गने ष्ट्रवदे शभा यहेका नेऩारीहरुको रातग
Quarantine गनथ काठभाण्डौँ उऩत्मकाका होटरहरुसॉग सभेत सम्झौता गयी व्मवस्थाऩन
गने,

 बायतफाट आउने नागरयकहरुको रातग स्थानीम तह य प्रदे शहरुरे आवश्मसक सभधवम
गयी उऩमुि स्थानको ऩष्ट्रहचान गयी ऩमाथप्तऩ quarantine को व्मवस्था गने,

 नेऩारका औषधी उद्योग व्मवसामीहरुरे कुर भागको 70 दे न्ख 80 प्रततशत औषधी
उत्ऩादन गयी आऩूतॉ गनथ सक्ने प्रततविता जनाए अनुरुऩ त्मस्ता उद्योगहरुरे आमाततत
औषधीसॉग प्रततस्ऩधाथ गनथ साथै कच्चा ऩदाथथ य तमायी औषधीभा आत्भतनबथय हुन
आवश्मक सॊ यऺणको नीतत तत्कार रागू गने,

 कोतबड 19 को अवतधबय सयकायरे आवश्मकता अनुसाय तनजी अस्ऩतारहरुराई सभेत
प्रमोगभा लमाउने

 कोतबड 19 को उऩचायको नाभभा अधम तनमतभत स्वास््म सेवा छाॉमाभा ऩये को
दे न्खएकोरे सफै प्रकायका स्वास््म सेवाको सुतनन्श्चत गनथ आवश्मक फजेटको ब्मवस्था
गने।

34

 3. कृष्ट्रष तथा वन ऩैदावाय सम्फधधभा: तनवाथहभुन्ख

कृष्ट्रष

अथथतधत्रराई

आधुतनष्ट्रककयण

,ष्ट्रवष्ट्रवतधकयण

,व्मवसामीकयण

य

मान्धत्रकयण गयी कृष्ट्रषभा आधारयत उद्योगको ष्ट्रवकास गदै कृष्ट्रषराई आत्भतनबथय फनाउन
कृष्ट्रष, ऩशुऩारन, कृष्ट्रष वन, तसॉचाई, कृष्ट्रष सडक रगामतका कृष्ट्रषसॉग अधतयसम्फन्धधत
ऺेत्रहरुको रातग कन्म्तभा कुर फजेटको 15% यकभ ष्ट्रवतनमोजन गने,
 कृष्ट्रष प्रणारीराई साभूष्ट्रहक चक्राफधदीभा आधारयत फनाई

कृष्ट्रष कामथ गदाथ भाटो य

हावाऩानी अनुकुर हुने गयी स्थान ष्ट्रवशेषको आधायभा ष्ट्रवन्शि वस्तुको भात्र उत्ऩादन गनथ
प्रोत्साहन गने,
 कृष्ट्रषको रातग आवश्मक भर, ष्ट्रवउ, ष्ट्रकटनाशक औषधीभा स्थानीम तनकामहरुरे तोकेका
सहकायी भापथत य सहकायी नबएको स्थानभा तोष्ट्रकएको स्थानफाट अनुदानभा आधायीत
भर, तफउ, ष्ट्रकटनाशक औषधी उऩरब्ध गयाउने,
 कृष्ट्रष उऩकयण खरयद गनथ कन्म्तभा 50% नगद अनुदान ददने

य सयकायरे तनमतभत

फजाय अनुगभन गने,
 तसॊ चाईको सुष्ट्रवधा शुरब य सहुतरमतऩूण थ हुने व्मवस्था गने,
 कृष्ट्रष तभटय तनशुलक ददने,

 प्रभुख वारी रगाउनु अगावै सयकायरे आधाय भूलम तनधाथयण गने य ष्ट्रवक्री नबएभा
सयकायरे स्थानीम तह भापथत खरयद गने व्मवस्था सुतनन्श्चनत गने,
 सॊ घ, प्रदे श य स्थानीम तहको साझेदायीभा

उत्ऩाददत वस्तुको सॊ यऺणको रातग

हये क

स्थानीम तहभा आवश्मक न्शतबण्डायको व्मवस्था गने,
 कृष्ट्रषभा आधारयत अनुदानको यकभ वास्तष्ट्रवक ष्ट्रकसानरे
व्मवस्था सुतनन्श्चत

उत्ऩादनका आधायभा प्राप्त गने

गने,

 वतथभान सॊ कटरे श्रभ फजायभा ऩाये को प्रततकुर प्रबावरे फेयोजगाय हुन ऩुगेका मुवाराई
ॉ ी साभूष्ट्रहक जभानी य
कृष्ट्रष य कृष्ट्रषजधम उद्योगभा आकष्ट्रषत
थ गनथ आवश्मक ऩने ऩूज
project feasibility को आधायभा सहुतरमत व्माज सष्ट्रहतको ऋण उऩरब्ध गयाउन प्रवधध
तभराउने,

 उत्ऩादकरे प्राप्तो गने भुलम य उऩबोिारे ततने भुलम फीच ठू रो अधतय यहेकोरे कृष्ट्रष
उत्ऩादनराई फजाय य उऩबोिाको घय दै रो सम्भ ऩुमाथकउन कृष्ट्रष सॊ करन य ष्ट्रवतयण
सहकायीको व्मवस्था गयी त्मस्ता सहकायीराई आवश्मक ऩने कृष्ट्रष उत्ऩादन ष्ट्रवक्री
35

 एम्फुरेधस बधसाय छु टभा आमात गने य रागतको आधायभा सयकायरे सहुतरमतऩूण थ ऋण
ु बय मसको सञ्जा र ष्ट्रवस्ताय गने,
ददने व्मवस्था गयी भुरक

 कृष्ट्रषजधम उत्ऩादनको प्रशोधन उद्योगहरु हये क प्रदे श सयकायरे आवश्मकता अनुसाय
साभुष्ट्रहकताको आधायभा सहकायी भापथत स्थाऩना गने,

 याष्ट्र फैंकरे तनधाथयण गये को प्राथतभकता प्राप्त कजाथको हारको 10% यकभराई 15%
भा वृष्ट्रि गयी उखु ष्ट्रकसानहरुराई सभेत अतनवामथ रुऩभा सभे्दै साना ष्ट्रकसानहरुको
ऩहुॉच सुतनन्श्चॊ त गने,

 अधतयाथष्ट्रष्ट्रम स्तयको प्रमोगशारा स्थाऩना गयी कृष्ट्रष, वन, ऩशु तथा खाद्य क्वाये धटाइन
सुष्ट्रवधा एकै थरोफाट उऩरब्ध गयाई गुणस्तय सुतनन्श्चषत गने,

 कम्ऩनी कानून अधतयगत दताथ बएका कृष्ट्रषसॉग सम्फन्धधत उद्योग व्मवसामराई तनन्श्चात
अवधीको आमकय छु ट ददने,
ु हरुको कृष्ट्रष उत्ऩादन रागतको ष्ट्रवश्लेकषण गयी नेऩारी उत्ऩादकहरुराई
 तछभेकी भुरक
आवन्श्मक ऺेत्रभा अनुदानको व्मवस्था गयी प्रततस्ऩधॉ तुलमाउने,

 व्मवसामीक कृष्ट्रष प्रविथनको रातग कृष्ट्रष ष्ट्रवशेषऻहरु उत्ऩादनभा ष्ट्रवशेष जोड ददई उऩमोग
गने नीतत तरने,
ु बय उत्ऩादन बएको दुध य दुग्धजधम ऩदाथथको फजायभा तफक्री ष्ट्रवतयण हनु नसकी
 भुरक
खेय जाने य भौज्दातभा सभेत याख्नद नसष्ट्रकने अवस्था तसजथना बई कृषक य उद्योगहरु
भायभा ऩये कारे सयकायरे आवश्माक याहातको व्मवस्था गने साथै सावथजतनक ऺेत्रभा ती
ऩदाथथहरुको प्रमोग अतनवामथ गने,

 कृष्ट्रषराई प्रोत्साहन गनथ उऩमोगभा नआएको वन ऺेत्रराई बूगोर य हावाऩानीको
आधायभा उच्चतभ प्रमोग गयी कृष्ट्रष वारी रगाउने,
ु भा उऩरब्ध हुने भुलमवान जतडफुटीहरुको उत्ऩादन, प्रशोधन, तफक्री ष्ट्रवतयण य
 भुरक
तनमाथतफाट आतथथक राब प्राप्तव गनथ व्मवसाष्ट्रमक कामथ मोजना फनाई रागू गने,

 वनफाट प्राप्त हुने काष्ठराई प्रमोग गयी नेऩारभा दऺ जनशन्ि य प्रष्ट्रवतध सष्ट्रहतको काष्ठ
उद्योगको ष्ट्रवस्ताय गयी सावथजतनक ऺेत्रभा आवश्मऩक ऩने पतनथचय आऩूतॉ गने मोजना
फनाउने य आमाततत पतनथचय प्रततस्थाऩन गने नीतत तरने,

36

 ु रे उऩमोग य ष्ट्रवक्री ष्ट्रवतयण गयी आतथथक राब तरन सक्ने ठू रो ऩरयभाणका वन
 भुरक
ऩैदावायहरु कानून रगामतका अधम कायणरे उऩमोगभा नआई खेय गइयहे कारे
आवश्मक कानूनी प्रफधध गयी तत्कार प्रमोगभा आउन सक्ने व्मवस्था गने,

 ऩशु य ऩशुजधम ऩदाथथको गुणस्तय सुतनन्श्चत हुन नसक्दा तनमाथतभा फाधा तसजथना बएकोरे
आवश्मक खोऩको व्मवस्था गयी गुणस्तय सुतनन्श्चन् त गने,

 हार रागू बई यहेको कृष्ट्रष फीभाको दामया ष्ट्रवस्ताय गयी सफै प्रकायका कृष्ट्रष कामथको
रातग कृष्ट्रष फीभा अतनवामथ गयाई कृषकका जोन्खभको अधत्म गने,
ु आत्भतनबथय बएका कृष्ट्रषजधम उत्ऩादनहरुको आमात तनरुत्साष्ट्रहत गयी कृषकहरुको
 भुरक
उच्च भनोवर कामभ गने,

 नागरयकको स्वास््मराई ध्मान ददई अगाथतनक कृष्ट्रष उत्ऩादनराई मोजनाफि रुऩभा
ष्ट्रवस्ताय गने,
ु रगानीभा कन्म्तभा हये क
 तीन तहकै सयकायको साझेदायी य ष्ट्रकसानको सभेत सॊ मि
प्रदे शभा 1/1 वटा हुने गयी कृष्ट्रष दाना उद्योग स्थाऩना गने ।
4. उद्योग, व्माऩाय वान्णज्म य आऩूतॉ सम्फधधभा:-

 ठू रा, भझौरा तथा साना उद्योग सम्फधथन य प्रविथनको रातग सञ्ारनभा नयहेका उद्योग
फधद गने वा सञ्ारन गने बन्ने स्ऩि नीततगत व्मवस्था गने ,

 औधोतगक ऺेत्रराई उत्ऩादन, योजगायी य तनमाथतसॉग आवि गयी कय छु टको व्मवस्था
गने,
 सात वटै प्रदे शभा उद्योग प्रवर्द्थन केधि स्थाऩना गने ,
 रघु घये र ु उद्यो गराई प्राथतभकता प्राप्ते ऺेत्रको रुऩभा भाधमता ददई सहुतरमतऩूणथ कजाथ
उऩरब्ध गयाउने,
 स्वदे शी कच्चा ऩदाथथभा आधारयत उद्योगराई सहुतरमत दद

ई आत्भतनबथय उद्योगराई

सयकायरे सॊ यऺण गने नीतत तरने,
 उद्योगहरुरे आमात गने भेन्शन , औजाय

nufot sRrf kbfy{भा

ु को तुरानाभा
उत्ऩाददत वस्तु तछभेकी भुरक
भेन्शनयी औजाय /

sRrf kbfy{sf]

बधसायको कायणरे

प्रततस्ऩधॉ हुन नसक्ने दे न्खएकारे

आमातभा बॊ साय छु ट ददने व्मवस्था गरयनु ऩने ,

37

त्मस्ता

  नेऩारभा उत्ऩाददत वस्तुहरु भहॉगो बए ऩतन प्रमोग गने नीततराई कडाईका साथ
कामाथधवमन गने,
 वतथभान सॊ कटफाट फढी प्रबाष्ट्रवत बएका औधोतगक य व्मवसाष्ट्रमक प्रततष्ठानहरुभा काभ
गने श्रतभक रगामतका कभथचायीहरुको श्रभ य ऩारयश्रतभक वाऩतको यकभको एक ततहाई
सयकाय, एक ततहाई प्रततष्ठान य एक ततहाई श्रतभकहरुरे व्महोने गयी वधदावन्धदको
अवतधको रातग व्मवस्थाऩन गने,

 रुग्ण तथा सभस्माग्रस्त उद्योगहरुराई ऩुनरुत्थान अवतधबय सहुतरमतऩूणथ ऋण उऩरब्ध
गयाउने य ऋण ऩुनताथतरष्ट्रककयण गने नीततगत व्मवस्था गने,

 उद्योगहरुरे प्रमोग गने ष्ट्रवद्युत भहशुरभा ष्ट्रवशेष छु ट ददने,
 मस ऺेत्रको रागत घटाउन सॊ घ, प्रदे श य स्थानीम तहहरुरे सभधवमात्भक रुऩभा कय
नीतत, ष्ट्रवद्युत भहशुर, कजाथ, व्माज, अनुदान य याहातभा आवश्मक प्रफधध गने ।

 उद्योग प्रततष्ठानहरुरे श्रतभकहरुको स्वास््म सुयऺा सुतनन्श्चत हुने गयी उद्योग तबत्रै
क्वाये धटाइन को व्मवस्था अतनवामथ गयी उद्योग सञ्ा ुरन गनुऩ
थ ने य त्मसो गदाथ सभेत
श्रतभकहरुरे आफ्नो काभभा आउन नचाहे भा वैकन्लऩक व्मवस्था गने य श्रतभकहरुराई
ष्ट्रवदा ददने,
ु
 सॊ कटरे अथथतधत्रभा ऩाये को असयको ष्ट्रवश्लेषा् ण गदै आतथथक भधदीको सभमभा भुरक
तबत्र उत्ऩादन हुने वस्तु वा सेवाको ऩष्ट्रहचान गयी उत्ऩादन य उत्ऩादकत्व फढाउने य
आमात गनै ऩने वस्तुको भात्र आमात गने नीतत तरने य ष्ट्रवरातसताका वस्तुहरुभा उच्चब
कय वृष्ट्रि गयी आमात तनरुत्साष्ट्रहत गने,

 सावथजतनक मातामात प्रणातरराई व्मवन्स्थत गनथ राभो दुयीको हकभा

online ticket

booking प्रणारी रागू गने य काठभाण्डौँ उऩत्मका साथै छोटो दुयीभा सञ्ारन हुने
सावथजतनक मात्रु वाहक सवायी साधनभा स्भाटथ काडथको भाध्मभफाट बाडा ब ुिानी हुने
व्मवस्था गने ।
5. योजगायी तसजथना य श्रभ व्मवस्थाऩन सम्फधधभा:-



श्रभ फजायभा हये क वषथ थऩ हुने श्रभ शन्ि, कोतबड 19 को काणरे आधतरयक तथा
वैदेन्शक योजगायफाट फयोजगाय बई श्रभ फजायभा काभ ष्ट्रवष्ट्रहन हुने जनशन्ि मो
आ.व.भा करयफ 30 राख बधदा फढी हुने दे न्खएकारे उि जनशन्ि व्मवस्थाऩन गनथ
38

 श्रभ शन्िको ष्ट्रवश्लेन् षण गयी कुन श्रभ शन्ि कुन ऺेत्रको रातग उऩमुि हुने हो सो को
एष्ट्रकन गयी योजगाय य स्वयोजगायको ठोस कामथमोजना फनाई तत्कार रागू गने,



उि कामथमोजना तनभाथण गदाथ सॊ घ, प्रदे श य स्थानीम तहका कष्ट्रष, साना ठू रा सफै
उद्योग व्मवसाम, सहकायी, तनभाथण व्मवसाम रगामतका ऺेत्रहरुको सॊ स्थागत प्रतततनतधत्व
हुने गयी सभधवमात्भक ढॊ गरे तनभाथण गने,



श्रभ व्मवस्थाऩन य योजगायी तसजथना कुनै एक तनकामको न्जम्भेवायी नठानी सफै तनकाम
य ऺेत्रको अधतयसम्फन्धधत ष्ट्रवषम बएकोरे मसराई एकीकृत ढॊ गरे नै व्मवस्थाऩन गने,



ष्ट्रवदे शफाट पष्ट्रकथएका मूवाहरुराई आफ्नो सीऩ, ऺभता य अनुबवको आधायभा उद्यभशीर
हुन प्रोत्साष्ट्रहत गने गयी सुरब य सहुतरमतऩूण थ कजाथ, कय , बधसाय, ष्ट्रवद्युत भहशुर
रगामतका छु ट य अधम सुष्ट्रवधाहरु उऩरब्ध गयाउने,



ष्ट्रवशेष ऩरयन्स्थततभा 100 जना बधदा वढी योजगायी ददने नमाॉ साथै त्मतत नै सॊ ख्माभा
थऩ योजगायी ददने ऩुयाना उद्योग प्रततष्ठानहरुराई भाऩदण्ड फनाई कय छु ट, ष्ट्रवद्युत
भहशुर रगामतका सहुतरमत प्रदान गने,



ष्ट्रवदे शन्स्थत कुटनीततक तनमोगहरु भापथत गैय आवन्शम नेऩारी रगातनकताथहरुसॉग
सभधवम गयी नेऩारभा रगानी तबत्र्माउन सक्ने रगातनकताथहरुको ऩष्ट्रहचान गयी रगानी
प्रविथन गने,

ु हरु, भरे तसमा रगामत ष्ट्रवदे शफाट तातरभ
 इजयामर, दन्ऺण कोरयमा, भध्मऩूवक
थ ा भूरक
तरई पष्ट्रकथने मुवा जनशन्िहरुराई उतनहरुको व्मवसामीक दऺताको आधायभा
सम्फन्धधत ऺेत्रभा उऩमोग गनथ प्रोत्साष्ट्रहत गने ,

 नेऩारका उद्योग व्मवसाम य तनभाथणका कततऩम काभभा ष्ट्रवदे शी श्रतभकहरु सॊ रग्न बई
यहेकोभा त्मस्ता काभभा नेऩारी काभदायहरुराई रगाई ष्ट्रवदे शी काभदायहरु ष्ट्रवस्थाष्ट्रऩत
गने ।
6. ऩूवाथधाय ष्ट्रवकास तथा तनभाथण सम्फधधभा:-

 कोतबड 19 को कायणरे चारु आ.व. भा कामथ सम्ऩन्नक गनुथ ऩने गयी तनभाथण
व्मवसामीहरुसॉग बएका सम्झौता फभोन्जभ काभ हुन नसक्ने दे न्खएकारे औन्चत्म य
आवश्माकताको आधायभा म्माद थऩ गने,

39

  तनभाथण व्मवसामी बधदा फाष्ट्रहयका सयकायी वा ठे क्का रगाउने ऩऺ तथा अदारती वा
कानूनी ऩऺ जस्ता कायणरे सभमभा सम्ऩन्न गनथ नसष्ट्रकएका काभको ऩष्ट्रहचान गयी
सम्फन्धधत ऩऺराई न्जम्भेवाय सभेत फनाई सभमभा सम्ऩन्नए गनथ प्राथतभकता तनधाथयण गयी
कामथ मोजना फनाई रागू गने,

 तनभाथण व्मवसामीको कायणरे सभमभा ठे क्का सम्झौता फभोन्जभ काभ हुन नसकेकोभा
सम्फन्धधत तनभाथण व्मवसामीराई न्जम्भेवाय तुलमाउने ।

 ष्ट्रवगतभा सभेत सावथजतनक खरयद कानूनका कायण मोजना, कामथक्रभ, आमोजना य फजेट
कामाथधवमनभा ष्ट्रढरा सुस्ती बएकोरे सदन सभऺ ष्ट्रवधेमक ऩेश गनथ बतनएकोभा हारसम्भ
ऩतन नबएकोरे मथान्शघ्र ष्ट्रवधेमक ऩेश गने,
7. सहकायी सम्फधधभा:-

 याष्ट्रष्ट्रम सहकायी भहासॊ घ तर. नेऩारराई आमकय नराग्ने व्मवस्था गने,
 सहकायी सॊ घ/सॊ स्थाहरुिाया सञ्ाधरन गरयने कृष्ट्रष, ऩशुऩॊऺी ऩारन, डेयी प्रशोधन उद्योग,
डे यी पाभथ, ऩोलिी पाभथ रगामत अधम कृष्ट्रष उद्योग, उजाथ उत्ऩादन, स्वास््म, सञ्ाउय,
ष्ट्रवत्तीम सेवा उऩरब्ध गयाउने रगामत अधम व्मवसामको रातग आवश्मक भेन्शनेयी,
औधोतगक तथा कृष्ट्रषमधत्र, उऩकयण, ऩाटथऩूजाथ, कच्चा ऩदाथथ तथा ढु वानीका साधनहरु
आमात गदाथ राग्ने भूलम अतबवृष्ट्रि कय य बधसाय भहशुर छु ट ददने,

 कोतबड 19 भहाभायीको योकथाभका रातग सयकायको रकडाउनभा प्रबाष्ट्रवत बएका
दुग्ध, न्चमा, भौयीऩारन, कपी, तयकायी तथा परपूर, ऩशुऩारन, कृष्ट्रष, रगामतका
उत्ऩादनसॉग सम्फन्धधत सहकायीहरुको व्मवसामराई तनमतभत तथा ऩुनरूत्थान गनथ ष्ट्रवशेष
सहुतरमतको व्मवस्था गने,

 याष्ट्रष्ट्रम सहकायी फैंकहरुराई सभासोधन गृह (Clearing House) को सदस्मता प्रदान
गयी सहकायीहरुको फीच ब ुिानीको व्मवस्था गयी सभम, रागतको फचत, कानूनी
अनुऩारनभा सुधाय, जोन्खभ धमूतनकयण गदै सहकायी ऺेत्रभा ऩायदशॉ कायोवायको रातग
ु ानी, इधटयनेट ब ुिानी जस्ता सेवाहरुको
आधुतनक प्रष्ट्रवतध जस्तै ए.ष्ट्रट.एभ, भोफाइर बि
प्रवेश गयाउन आवश्मक प्रवधध गदै जाने,

 सहकायी सॊ घ/सॊ स्थाहरुराई एकीकयणका रातग प्रोत्साष्ट्रहत गनथ आमकय छु ट रगामतका
अधम सुष्ट्रवधाहरु उऩरब्ध गयाउने,
40

  सम्बाव्मताका आधायभा जतडफुटी, परपूरका ष्ट्रवरुवा सष्ट्रहतको नसथयी प्रविथनभा सहकायी
ऺेत्रको बूतभका अतबवृष्ट्रि गदै सहकायी भापथत हरयत उद्यभको ष्ट्रवकास गने,

 नेऩार सयकाय रगामत अधम तनकामहयफाट प्रदान हुने सहुतरमतऩूणथ कृष्ट्रष तथा अधम
ऋण एवभा् मुवा तथा साना व्मवसामी स्वयोजगाय कोषराई सहकायी फैंक भापथत सभेत
सॊ घ/सॊ स्थाभा ऩरयचारन हुने व्मवस्था गने ।
8. याहत तथा आतथथक ऩुनरुत्थानका सम्फधधभा:-

 अथथतधत्रभा मोगदान गने ष्ट्रवतबन्ना ऺेत्रहरुभा कोतबड 19रे ऩाये को नकायात्भक प्रबावको
ष्ट्रवश्लेषा् णको आधायभा वढी प्रबाष्ट्रवत ऺेत्रराई कम्तीभा ष्ट्रटकाइयाख्नक सयकायको तपथफाट
नीततगत, भौिक य आतथथक याहत प्रदान गने,

 अथथतधत्रभा थऩ नकायात्भक प्रबाव ऩनथ नददन य मसराई चरामभान फनाउन आतथथक
याहत उऩरब्ध गयाउन चारु आ.व. को अनुभातनत कुर ग्राहस्थ उत्ऩादनको 5% सम्भ
याहत प्माकेज घोषणा गने,

 याहत ष्ट्रवतयण गदाथ उद्योग य व्मवसामको हकभा सयकाय, श्रतभक य व्मवसामरे तत्रऩऺीम
साझेदायीभा फाॉचौ य फचाऔ ँ तसिाधतराई आत्भसाथ गयी सॊ कटको सभमभा सफैरे केही
न केही त्माग गने गयी भाऩदण्ड फनाई ष्ट्रवतयण गने,

 सॊ कटफाट फढी प्रबाष्ट्रवत बई योजगायी गुभेका तय श्रभ गनथ सक्ने ऺभता बएका वगथराई
श्रभभा रगाई याहतराई योजगारयभा आवि गने,

 श्रभभा जोतडन नसक्ने अशि, वृि, असहाम, गबथवती भष्ट्रहरा, ष्ट्रवयाभी व्मन्िराई
स्थानीम तहहरुरे त्माॊक सॊ करन गयी भाऩदण्डका आधायभा नगदभै याहात उऩरब्ध
गयाउने,

 तत्कार सञ्ा रनभा आउन नसक्ने वढी प्रबाष्ट्रवत होटर, ये िुयेधट, ऩमथटन व्मवसाम
सावथजतनक मातामातराई कजाथको ऩुनयतातरकीकयण, सहुतरमतऩूण थ कजाथ, व्माज तभनाहा
ु ानीको सभम थऩ, ष्ट्रवद्युत, सञ्ाय भहशुर छु ट रगामतका याहत य सहुतरमत
तथा बि
उऩरब्ध गयाउने,

 सॊ कटग्रस्त यहेका उद्योग व्मवसाम भध्मे रकडाउन खुकुरो बएऩतछ सञ्ाछरनभा आउन
सक्ने उद्योग व्मवसामराई चरामभान फनाउन आवश्मक तयरताको रातग सयर य
सहुतरमतऩूणथ ऋण उऩरब्ध गयाउने,
41

  स्वयोजगाय वा उद्यभन्शरता गुभाई फढी प्रबाष्ट्रवत वगथराई सभेत ऩुनयजीवन ददन याहत
सष्ट्रहतको सहुतरमतऩूणथ कजाथको व्मवस्था गने ।

9. मोजना, आमोजना य फजेट व्मवस्थाऩन सम्फधधभा: सावथजतनक खचथ ऩुनयावरोकन आमोग 2075 का तसपारयसहरुराई सभेत कामाथधवमन
गदै अनुत्ऩादनशीर ऺेत्रभा हुने सावथजतनक खचथराई दृढताका साथ कटौती गयी
तभतव्ममी तसिाधत अवरम्फन गने,
 कोतबड 19 फाट प्रबाष्ट्रवत अथथतधत्रभा भहत्वऩूण थ मोगदान ऩुमाा्थउने ऺेत्र, उत्ऩादनन्शर
ऺेत्र साथै बौगोतरक सधतुरन , कामाथधवमन मोग्मता य ऺभता , जनशन्ि व्मवस्थाऩन
नागरयक आवश्मकता य वतथभान सॊ कटको सभाधान गने ष्ट्रवषम राई फजेट ष्ट्रवतनमोजनको
प्रभुख आधाय भान्ने ।
 आमोजना छनोटको रातग ष्ट्रवतबन्नन राब रागत ष्ट्रवश्लेन् षण गने ऺभताको ष्ट्रवकास गरय
ऩमाथप्त तमायी सष्ट्रहतका आमोजना वैंकको तनभाथण गने

य सॊ घ,

प्रदे श य स्थानीम तहरे

कामाथधवमन गने मोजना कामथक्रभको स्ऩि भाऩदण्ड फनाउने,
 आमोजना कामाथधवमनको रातग आवश्मक ऩने तनभाथण साभातग्रहरुको

सुरब य सहज

रुऩभा तनमतभत आऩूतॉ हुने व्मवस्था सुतनन्श्चनत गने,
 हस्ताधतरयत आमोजना कामाथधवमनभा दे न्खएका सभस्मा सभाधान गदै स्रोतको सुतनन्श्चयतता
ु ानी हुने गयी प्रबावकायी व्मवस्थाऩन गने ,
सष्ट्रहत सभमभा सम्ऩन्नो य बि
 सभमभै कामथष्ट्रवतध तनदे न्शका फनाई श्रावण

दे न्ख नै फजेट कामाथधवमन गने गयाउने य

हये क तनकामरे फजेट कामाथधवमनको भातसक कामथतातरका सष्ट्रहत कामाथधवमन मोजना
फनाई अतनवामथ रुऩभा रागू गने,
ु ानी हुने
 सभमभा तनकासा हुने य काभ सम्ऩन्न बए ऩश्चात स्वचातरत ष्ट्रवद्युततम बि
व्मवस्था फजेट कामाथधवमनको रातग ऩष्ट्रहरो सतथको रुऩभा यहे को सॊ गठन सॊ यचना य
जनशन्ि व्मवस्थाऩन सभमभै गने,
 ठोस अनुगभन भूलमाङ्कन

गयी फजेट कामाथधवमनराई दण्ड य ऩुयस्कायसॉग जोतड फजेट

कामाथधवमनराई प्रबावकायी य नततजाभूरक फनाउन आगातभ वषथको फजेटभा उच्चण
प्राथतभकता ददने,
42

  आगाभी आ.व.भा सम्ऩन्न हुने य उत्ऩादन सुरु हुने आमोजना कामथक्रभको रातग ऩमाथप्त
फजेट ष्ट्रवतनमोजन गने ।

फजेटको स्वरुऩ य श्रोत व्मवस्थाऩन सम्फधधभा:-

10.



आगाभी आ.व.भा कोतबड 19 रे नेऩारको अथथतधत्रभा ठू रो ऺतत गने भात्र नबई
अथथतधत्र तसतथर हुने सधदबथभा अथथतधत्रराई गततन्शर तुलमाउन साथै कोतबड 19 रे
नयाम्रयी प्रबाष्ट्रवत बएका उद्योग, व्मवसाम, श्रतभक रगामतका ऺेत्रराई याहात सभेत
उऩरब्ध गयाउनु ऩने अवस्था य ष्ट्रवगत दे न्खका मोजना कामथक्रभहरु तनयधतय रुऩभा
सञ्ाधरन गनुऩ
थ ने बएकारे आगाभी फजेटको स्वरुऩ ष्ट्रवस्तायकायी हुनऩु ने दे न्खधछ
।कोतबड 19 शुरु हुन ु अगावै श्रोत सतभततरे करयव 17 खवथको

ceiling तनधाथयण

गये को दे न्खदा सो बधदा कभ आकायको फजेट तनभाथण हुन सक्ने दे न्खदै न । सयकायका
नीतत य कामथक्रभभा सभेत आगाभी आ.व.भा गनुऩ
थ ने कामथक्रभहरु ष्ट्रवस्तृत रुऩभा प्रस्तुत
बएकारे दे हाम फभोन्जभ गनथ तनदे श गने,



आगाभी आ.व.को फजेटको आकाय चारु आ.व.को अनुभातनत कुर ग्राहस्थ उत्ऩादनको
45% को हायाहारयभा हुने गयी तनधाथयण गने,



श्रोत व्मवस्थाऩन तपथ याजश्व ऩरयचारनभा चारु आ.व को तुरनाभा आगाभी आ.व. भा
कभी आउने दे न्खएको, कयका दय सभेत फढाउन नसक्ने अवस्था यहे को, दामया
ष्ट्रवस्तायको ष्ट्रवकलऩ नबएकोरे याजश्व ऩरयचारनभा थऩ मोगदान गनथ सक्ने ऺेत्रको खोजी
गयी दामयाभा लमाई करयव 10 खवथ याजश्व ऩरयचारन गने रक्ष्म तरने,





वैदेन्शक अनुदान (दुई ऩऺीम य वहुऩऺीम) गयी करयव 1 खवथ ऩरयचारन गने,
आधतरयक ऋण (GDP को 6%) सम्भ ऩरयचारन गने,
नऩुग यकभ वैदेन्शक ऋण तरएय ऩरयचारन गने ।

11. याजन्श्व व्मवस्थाऩन सम्फधधभा्

 आमात तनमाथतभा हुने चोयी तनमधत्रण गयी याजश्वऩ च ुहावटराई तनरुत्साष्ट्रहत गने,
 कयको दामयाभा नआएका आतथथक ष्ट्रक्रमाकराऩहरुराई कयको दामयाभा लमाउने,
 भू.अ.कयभा फहुदय ऩर्द्ततको रातग अध्ममन गयी रागू गने,

43

  eG;f/ gfsfx?sf] Ifdtf cljj[l4 ug{ / eG;f/ hfFrkf;nfO{ Jojl:yt ug{
cfjZostfg';f/ PS;/] d]zLgx? yk ug]{ / 5f]6L eG;f/x?sf] :t/ j[l4 ug]{ .
 घयामसी प्रमोजनको रातग बतन बधसायको दामया बधदा फाष्ट्रहयफाट अत्मतधक साभान
आमात गने प्रवृततराई तनमधत्रण गने,
 औद्योतगक कच्चा ऩदाथथभा राग्ने उच्च बधसाय दयराई घटाउने,
 धमून ष्ट्रवजकीकयण गने कायोफायराई तनमधत्रण गने,
 आम कय ऐन, औद्योतगक व्मवसामी ऐन तथा सहकायी ऐन तफचभा साभाधजस्मता कामभ
गने,
 याजश्व व्मवस्थाऩनराई सूचना प्रष्ट्रवतध भैत्री फनाउने,
 कय दाता य कय प्रशासनको तफचभा बेटघाट कभ गनथको रातग कय दान्खरा दे न्ख कय
च ुिा प्रभाणऩत्र सम्भका हये क चयणभा ष्ट्रवद्युततम प्रणारी अवरम्फन गयी स्वचातरत
रुऩभा कय च ुिा ददने व्मवस्था तभराउने,
 याजश्व प्रशासनको ऺभता अतबवृदर्द् गने रगामतका ष्ट्रवषमराई उच्च प्राथतभकताभा याखी
याजश्व व्मवस्थाऩनराई प्रबावकायी फनाउन प्राथतभकता ददने,

 cfGt/Ls /fhij sfof{nodf k]z ug]{ ljlQo ljj/0f / a}sdf k]z ug]{ ljlQo
ljj/0fsf ;'rfgfx? km/s kg{ uPdf To;sf] hjfkmb]xLtf ;DjlGwt n]vf kl/Ifsn]
;d]t axg ug'{kg]{ sfg'gL k jGw ug]{,
 License तरएय सेवा प्रदान गने ऩेशाकभॉफाट ऩेशागत सेवा प्राप्त गये फाऩत ब ुिानी
गये को शुलकभा आमकय कानून फभोन्जभ राग्ने अतग्रभ आमकय कदट्ट गये को बौचय
दान्खरा गनै ऩने व्मवस्था गयी कयको दामयाभा लमाउने,



रे खा



साना तथा भझौरा उद्योग व्मवसामहरुरे ष्ट्रवतबन्न] कायणरे

kl/If0fdf ;+nUg Joj;foLx?sf] nflu Ps JolQm Ps k]zf x'g] ul/ Joj:yf
ldnfpg] .
ऩेश गनुथ ऩने ष्ट्रववयण य ततनथ

वुझाउनु ऩने फाॉकी यहे को कय आगाभी ऩुस भसाधत सम्भ दान्खरा गये भा त्मसभा राग्ने
व्माज, शुलक य जरयवाना तभनाहा गयी उद्योग व्मवसाम फधद गनथ चाहाने बए सहजै फधद
हुने व्मवस्था गने,



सयकायी तनणथमका कायणरे नष्ट्रवकयण गनथ नसकेका क्रसय उद्योगहरुको नष्ट्रवकयण गयी
फाॉकी याजश्व असूर उऩय गने ।

44

 12. याजश्वफ फाॉडपाॉट य ष्ट्रवत्त व्मवस्थाऩन सम्फधधभा्
 सफै स्थानीम तहहरुको delivery cost

सष्ट्रहत खचथ आवश्मकता य याजस्वी ऺभताको

आधायभा Fiscal Gap एकीन गनथ तत्कार अध्ममन प्रायम्ब गने ,
 याजश्वथ फाॉडपाॉट य हस्ताधतयण गरयने यकभका न्शषथकहरुभा

Duplication नहुने गयी

स्रोत व्मवस्थाऩन गनथ गनुऩ
थ ने कानूनी सुधायको अध्ममन गने,
 हार सम्भको अनुबवको आधायभा याजश्वे फाॉडपाॉट य ष्ट्रवत्त हस्ताधतयणका भाऩदण्ड य
आधाय वस्तुतनष्ठ बए नबएको एकीन गनथ अध्ममन प्रायम्ब गने,
 प्राकृततक स्रोतको सॊ करन य फाॉडपाॉटराई वैऻातनक य वस्तुतनष्ठ फनाउन के गनथ
सष्ट्रकधछ, अध्ममन गने,
 तीन तहको आतथथक कायोवायको एकीकृत प्रततवेदन प्रणारी अवरम्फन गनथ आवश्मक
कानूनी य ऩूवाथधाय तमायीको कामथ प्रायम्ब गने,
 सयकायी य सावथजतनक स्वातभत्वका जग्गा रगामतका अचर सम्ऩत्तीको व्मवस्थाऩन,
याजश्वक सॊ करन, अतबरे खाॊकन य प्रततवेदनको एकीकृत व्मवस्था गनथ भहारे खा तनमधत्रक
कामाथरमरे कामथ प्रायम्ब गने,
 सफै प्रदे श य स्थानीम तहभा चारु आ.व. भा ष्ट्रवतनमोजन बएको फजेट कामाथधवमन, खचथ
हुने यकभ य खचथ हुन नसक्ने यकभ सष्ट्रहत सन्ञ्नत कोषको अवस्था एकीन हुने ष्ट्रववयण
भहारेखा तनमधत्रक कामाथरमरे सॊ करन गने ।

13. अधम सम्फधधभा:-

 सतभततरे ऩूव थ फजेट छरपर गदाथ ष्ट्रवतबन्नन सयोकायवारा ऩऺहरुफाट प्राप्तण गये का
सुझावहरु मसै प्रततवेदनभा सभावेश गरयएको छ । प्राप्त सुझावहरुराई सभेत भध्मनजय
गयी सतभततरे आगाभी आतथथक वषथको फजेटभा प्राथतभकताका आधायभा सभावेश गनुऩ
थ ने
सुझावहरुराई तनष्कषथको रुऩभा प्रस्तुत गये को छ । सयकायरे अधम सुझावहरुराई
सभेत अध्ममन गयी आवश्मक ठानेभा आगाभी फजेटभा सभावेश गनथ सक्ने छ ।

45

 

अनुसूची १ : अथथ सतभततका भाननीम सदस्महरु य कभथचायीको नाभावरी
क्र. सॊ .

सतभततका भाननीम सदस्महरुको नाभ, थय

1.

भा. श्री कृष्ण प्रसाद दहार

2.

भा. श्री ष्ट्रकशोय तसॉह याठौय

3.

भा. श्री कु. तुन्लस थाऩा

4.

भा. श्री गोकणथ याज ष्ट्रवि

5.

भा. श्री च ुडाभणी खड्का

6.

भा. श्री जम कुभाय याई

7.

भा. श्री जुरीकुभायी भहतो

8.

भा. श्री तनया दे ष्ट्रव जैरु

9.

भा. श्री ऩदभ तगयी

10.

भा. श्री प्रतभरा याई

11.

भा. डा. फाफुयाभ बट्टयाई

12.

भा. श्री भहधथ ठाकुय

13.

भा. श्री भेटभन्ण चौधयी

14.

भा. श्री याभकुभायी झाष्ट्रक्र

15.

भा. श्री याभवावु कुभाय मादव

16.

भा. श्री ष्ट्रवजम कुभाय गच्छदाय

17.

भा. श्री ष्ट्रवष्णु प्रसाद ऩौडे र

18.

भा. श्री शशाॊक कोइयारा

19.

भा. श्री श्माभ कुभाय श्रे ष्ठ

20.

भा. श्री सत्म ऩहाडी

21.

भा. श्री सयवत आया खानभ

22.

भा. श्री सुयेधि प्रसाद ऩाण्डे

23.

भा. श्री हरय याज अतधकायी

24.

भा. श्री हे भ कुभाय याई

25.

भा. श्री ऻानेधि फहादुय काकी

 ऩदे न सदस्म

l;=g+=

gfd, y/

1.

;DdfggLo k wfgdGqL, >L s]=kL= zdf{ cf]nL

2.

dfggLo dGqL >L o"j/fh vltj8f, cy{ dGqfno

अथथ सतभतत सन्चवारम
1. सुयेधि अमाथर

- सतभतत सन्चव

2. सीता काफ्रे वाग्रे

- उऩसन्चव

3. सुरोचना ऩॊ ऻानी

- शाखा अतधकृत

4. याजन साऩकोटा

- ना.सु.

5. श्माभ

- खरयदाय

के.सी.

6. अन्श्भ फुढाभगय

- कामाथरम सहमोगी

अथथ सतभततका भाननीम सबाऩततको तनजी सन्चवारम
1. हरयशयण ततभलसीना
2. प्रवेश दहार
3. कभरा ततभन्लसना दहार
4. उद्वव न्घतभये
5. कुभाय तसम्खडा

 अनुसूची 2: अथथ सतभततको ऩूव थ फजेट छरपरको रातग वैठकभा
सहबातगहरुको उऩन्स्थती ष्ट्रववयण
ॉ को छरपरभा सहबागीको
अथथ सतभततको तभतत 2077/1/22 गते अथथ भधत्रारमसग
नाभावरी
नाभ, थय

l;=g+=

ऩद, कामाथरम

1. भा. श्री मू वयाज खततवडा

भधत्री, अथथ भधत्रारम

2. श्री याभशयण ऩुडासै नी

सन्चव(याजश्व)

3.

स्वकीम अतधकृत

श्री माभप्रसाद ऩौड्यार

ॉ को छरपरभा सहबागीको
अथथ सतभततको तभतत 2077/1/23 गते नेऩार याष्ट्र फैंकसग
नाभावरी
नाभ, थय

l;=g+=
1.

ऩद, कामाथरम

श्री भहाप्रसाद अतधकायी

गबनथय

2.

श्री उत्तय कुभाय खत्री

सहसन्चव, अथथ भधत्रारम

3.

श्री दे व कुभाय ढकार

कामथकायी तनदे शक, याष्ट्र फैंक

4. श्री गुणाकय बट्ट

"

"

"

अथथ सतभततको तभतत 2077/1/24 गते याष्ट्रीम प्राकृततक स्रोत तथा ष्ट्रवत्त आमोगसॉगको
छरपरभा सहबागीको नाभावरी
नाभ, थय

l;=g+=
1.

भा. फारानधद ऩौडेर

ऩद, कामाथरम
अध्मऺ

 2.

श्री फेगेधि ऩौड्यार

सन्चव

3.

श्री उत्तय कुभाय खत्री

सहसन्चव, अथथ भधत्रारम

4.

श्री नवयाज न्घतभये

उऩसन्चव

5.

श्री बयत प्रसाद बट्ट

6.

श्री यत्नभन्ण गुप्ता

"

"

7.

श्री भाधव प्रसाद अतधकायी

"

"

8.

श्री ददनेश बट्टयाई

वरयष्ठ अतधकृत

"

"

अथथ सतभततको तभतत 2077/1/24 गते भहारेखा तनमधत्रक कामाथरमसॉगको छरपरभा
सहबागीको नाभावरी
नाभ, थय

l;=g+=
1.

श्री गोऩीनाथ भैनारी

ऩद, कामाथरम
भहारे खा तनमधत्रक

ॉ को छरपरभा
अथथ सतभततको तभतत 2077/1/25 गते तनजी ऺेत्रसग
सहबागीको नाभावरी
नाभ, थय

l;=g+=

ऩद, कामाथरम

1.

श्री उत्तय कुभाय खत्री

सहसन्चव, अथथ भधत्रारम

2.

श्री शेखय गोलछा

उऩाध्मऺ, नेऩार उद्योग वान्णज्म भहासॊ घ

3.

श्री याजेधि भलर

व. उऩाध्मऺ, नेऩार चेम्फय अप कभसथ

4.

श्री यष्ट्रव तसॊ ह

अध्मऺ, नेऩार तनभाथण व्मवसामी भहासॊ घ

5.

श्री मऺध्वज काकी

ऩूव थ अध्मऺ, नेऩार तनभाथण व्मवसामी भहासॊ घ

6.

श्री तनवाथण चौधयी

उऩाध्मऺ, नेऩार उद्योग ऩरयसॊ घ

7.

श्री मादव प्र. ऩौड्यार

भहातनदे शक,

नेऩार उद्योग ऩरयसॊ घ

 8.

श्री दीऩक कुभाय भरहोत्रा

उऩाध्मऺ, नेऩार चेम्फय अप कभसथ

9.

श्री उभेश प्रसाद तसॊ ह

का.वा. अध्मऺ, नेऩार घये र ु तथा सा.उ.भहासॊ घ

10. श्री सत्म नायामण प्रजाऩती

FNCSI

11. श्री ष्ट्रवये धि जतत

FNCSI, Bhaktapur

12. श्री तनकोरस ऩाण्डे

FCAN

13. सुयेश प्रधान

FNCSI

ॉ को छरपरभा
अथथ सतभततको तभतत 2077/1/2६ गते याष्ट्रष्ट्रम मोजना आमोगसग
सहबागीको नाभावरी
नाभ, थय

l;=g+=
1.

ऩद, कामाथरम

भा. प्रा.डा. ऩुष्ऩयाज कॊडेर

उऩाध्मऺ, या.मो.आ

2.

भा.डा. कृष्ण प्रसाद ओरी

सदस्म, या.मो.आ.

3.

भा श्री उषा झा

"

4.

भा. डा. ददर फहादुय गुरुङ्ग

"

5.

भा. श्री सुशीर बट्ट

" "

6.

भा. डा. याभ कुभाय पुमार

"

7.

भा. श्री भीन फहादुय शाही

"

8.

श्री उत्तय कुभाय खत्री

सहसन्चव, अथथ भधत्रारम

9.

न्श्र खोभयाज कोइयारा

सहसन्चव, याष्ट्रष्ट्रम मोजना आमोग

10. श्री गणेश न्घतभये

"
"

"
"

मो. अ. या.मो.आ

 ॉ को छरपरभा सहबागीको
अथथ सतभततको तभतत 2077/1/27 गते सञ्ारय ऺेत्रसग
नाभावरी

l;=g+=

नाभ, थय

ऩद, कामाथरम

1.

श्री सीतायाभ बट्टयाई

अध्मऺ, नेऩार आतथथक ऩत्रकाय सॊ घ

2.

श्री बीभ गौतभ

अध्मऺ, नेऩार आतथथक ऩत्रकाय सभाज

3.

श्री ष्ट्रवजम ऩयाजुरी

तनवतथभान अध्मऺ, सेजन

4.

श्री सयस्वती ढकार

उऩाध्मऺ, सेजन

5.

श्री सुजन ओरी

भहासन्चव, सेजन

6.

श्री योमर आचामथ

सन्चव, नाष्ट्रपज

7.

श्री याजायाभ धमौऩाने

नाष्ट्रपज

8.

श्री पन्णण्र दाहार

"

9.

श्री तनकेश खत्री

"

"

10.

श्री ष्ट्रवजम ऩयाजुरी

"

"

11.

श्री ऩुष्ऩयाज आचामथ

"

ॉ को छरपरभा सहबागीको
अथथ सतभततको तभतत 2077/1/29 गते सहकायी ऺेत्रसग
नाभावरी

l;=g+=

नाभ, थय

ऩद, कामाथरम

1.

श्री भीनयाज कॊडे र

अध्मऺ, याष्ट्रष्ट्रम सहकायी भहासॊ घ

2.

श्री के.वी उप्रेती

अध्मऺ, याष्ट्रष्ट्रम सहकायी फैंक

3.

श्री ऩरयतोष ऩौड्यार

अध्मऺ, नेफ्स्कून

 4.

श्री खेभ फ. ऩाठक

कृष्ट्रष सहकायी केन्धिम सॊ घ

5.

श्री न्चत्र कुभायी थाभसुहाङ

भहाप्रफधधक, या.सहकायी भहासॊ घ तर.

6.

श्री ष्ट्रवनोद ऩयाजुरी

अध्मऺ, के.तयकायी तथा परपूर सहकायी सॊ घ

7.

श्री कृष्ण प्रसाद साऩकोटा

कोषाध्मऺ केन्धिम दुग्ध सहकायी सॊ घ

ॉ को छरपरभा सहबागीको
अथथ सतभततको तभतत 2077/1/30 गते फैंष्ट्रकङ्ग ऺेत्रसग
नाभावरी

l;=g+=

नाभ, थय

ऩद, कामाथरम

1.

ु न दहार
श्री बव

अध्मऺ, नेऩार फैंकसथ सॊ घ

2.

श्री अतनर शाह

CEO, Nabil Bank

3.

श्री अतनर शभाथ

कामथकायी तनदे शक, नेऩार फैंकसथ सॊ घ

ॉ को छरपरभा सहबागीको
अथथ सतभततको तभतत 2077/02/01 गते ष्ट्रवऻहरुसग
नाभावरी

l;=g+=

नाभ, थय

ऩद, कामाथरम

1.

डा. गोष्ट्रवधद नेऩार

ष्ट्रवऻ

2.

डा. चधिभन्ण अतधकायी

ष्ट्रवऻ

3.

डा. तडलरी याज खनार

ष्ट्रवऻ

4.

प्रा.डा. ष्ट्रवश्वम्बय प्माकुमाथ0र

ष्ट्रवऻ

5.

डा. शॊकय प्रसाद शभाथ

ष्ट्रवऻ

 ॉ को छरपरभा सहबागीको
अथथ सतभततको तभतत 2077/02/01 गते ICAN य ACAN सग
नाभावरी

l;=g+=

नाभ, थय

ऩद, कामाथरम

1.

श्री आनधद याज शभाथ वाग्रे

अध्मऺ,

2.

श्री यभेश कुभाय तधतार

उऩाध्मऺ,

3.

श्री शेष भन्ण दाहार

ACAN

4.

श्री तेज प्रसाद सुवेदी

ACAN

5.

श्री भधु ऩोखये र

ACAN

6.

श्री तनर फ. सारू भगय

ACAN

7.

श्री प्रवेश कुभाय आचामथ

ACAN

8.

श्री श्री उभेश याज ऩाण्डे म

ACAN

ACAN
ACAN